งานช่างสิบหมู่---Ten Crafts---Homepage
งานช่างสิบหมู่ เป็นงานช่างประเภทประณีตศิลปและวิจิตรศิลป โดยบรรดาช่างสิบหมู่ จัดว่าเป็นผู้ที่มีฝีมือ ความสามารถ และความชำนาญการในการสร้างสรรค์ "สิ่งดีของงาม" ที่เป็นศิลปกรรม เพื่อสนองพระราชประสงค์ของพระมหากษัตริย์ ในส่วนของการทำนุบำรุงพระศาสนา และการบริการสังคม หรือผลงานที่ได้สร้างให้เป็นผลสำเร็จด้วยฝีไม้ลายมือ และความสามารถในเชิงประณีตศิลปและวิจิตรศิลปโดยแท้
ช่างสิบหมู่ หรือบรรดาช่างทำการศิลปกรรมประเภทต่างๆ จัดว่าเป็นกลุ่มบุคคลที่มีความสำคัญในการสร้างสรรค์แบบแผนของรูปลักษณะ ศิลปลักษณะขนบนิยม และประเพณีนิยมขึ้นในงานศิลปกรรมแต่ละประเภท สมัยนิยมและค่านิยมในหมู่คนทั่วไปในสังคม มักได้รับการชี้นำหรือกำหนดขึ้นจากแบบแผนทางรูปลักษณะของงานศิลปกรรมที่บรรดาช่างต่างๆ สร้างสรรค์ และแสดงออกต่อสังคมในแต่ละสมัย ช่างสิบหมู่แต่ละพวกอาจดำเนินการสร้างสรรค์งานศิลปกรรมด้วยวัสดุที่ต่างกัน ทั้งระเบียบวิธีสร้างงานและเนื้อหาสาระที่นำเสนอ แต่มีประเด็นหนึ่งที่ควรพิจารณาคือ สาระสำคัญทางด้าน "รูปลักษณะ" ที่บรรดาช่างใช้เป็น "สื่อ" แสดงออกความนึกคิดให้ปรากฏเป็น "รูปธรรม" จะได้รับการแสดงออกด้วย "รูปลักษณะ" เป็นไปตาม "ขนบและประเพณีนิยม"
ช่าง : หมายถึง ผู้ทำงานด้วยมือ ใช้แรงงานสร้างสรรค์งานศิลป์ออกมาในสมัยโบราณ เป็นผู้มีปัญญาล้ำเลิศ สามารถเนรมิตผลงานศิลปะซึ่งปัจจุบันยากที่จะกระทำได้
สิบ : ยังไม่อาจตีความได้แน่ชัด บางท่านก็ว่ามาจากคำว่า "สิปปะ" ในภาษาบาลี ซึ่งหมายถึง ศิลปะนั่นเอง บางท่านว่าหมายถึง สิบๆ ซึ่งเป็นวิธีการเรียกรวมๆ ในสิ่งที่ยากแก่การนับ คือ มีช่างเป็นสิบๆหมู่
หมู่ : หมายถึง กลุ่ม พวก หรือหมวด
ช่างสิบหมู่ : หมายถึง กลุ่มช่างผู้ทำงานด้วยมือ ใช้แรงงานสร้างสรรค์ผลงานศิลปะไทยโบราณ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่างานช่างศิลปะไทยโบราณมีสิบอย่างเท่านั้น ที่เรียกว่าช่างสิบหมู่ก็เพื่อต้องการรวบรวมช่างที่เป็นส่วนสำคัญไว้ก่อนเพียงสิบหมู่ แล้วภายหลังคิดเพิ่มเติมหรือแยกแขนงออกไปอีกตามลักษณะของงาน
งานช่างสิบหมู่ ลำดับตามความสำคัญของหมู่ช่างในทำเนียบที่เป็นมาแต่อดีต มีช่างต่างๆ ดังนี้
1. ช่างเขียน
2. ช่างปั้น
3. ช่างแกะ
4. ช่างสลัก
5. ช่างหล่อ
6. ช่างกลึง
7. ช่างหุ่น
8. ช่างรัก
9. ช่างบุ
10. ช่างปูน
ช่างสิบหมู่แต่ละหมู่ มีแบบฉบับในการใช้วัสดุ เครื่องมือ อุปกรณ์ ระเบียบวิธีทำงาน และกลวิธีในการสร้างสรรค์งานศิลปกรรมแต่ละประเภทแตกต่างกันออกไป และเป็นไปเฉพาะหมู่หนึ่งๆอย่างเป็นเอกลักษณ์