รายงานการพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สาระที่
 4  ประวัติศาสตร์

 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา
และวัฒนธรรม  โดยใช้สื่อประสม

ชุด
ถิ่นฐานเมืองร่อยเอ็ด 
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 
4

ผู้วิจัย                     นางสุภัทรา  อักกะมานัง   ตำแหน่ง
ครู วิทยฐานะชำนาญการพิเศษ

สถานศึกษา          โรงเรียนเทศบาลวัดราษฎรอุทิศ    อำเภอเมืองร้อยเอ็ด   จังหวัดร้อยเอ็ด

ปีที่พิมพ์                2555

บทคัดย่อ

                        การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมาย  1)  เพื่อสร้างและพัฒนาสื่อประสม ชุด 
ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4 
ให้มีคุณภาพตามเกณฑ์ 80/80  2)ศึกษาค่าประสิทธิผลของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยสื่อประสม
 3) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนกับหลังเรียนสื่อประสม
4)  เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนด้วยสื่อประสม

กับกลุ่มที่เรียนตามปกติไม่ใช้สื่อประสม  5) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วย

สื่อประสม และ
6)  เพื่อศึกษาผลการประเมินคุณภาพสื่อประสม  ชุด ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4  โดยครูผู้สอนมีประสบการณ์ การวิจัยครั้งนี้
ใช้กระบวนการวิจัยรูปแบบการวิจัยและพัฒนา  (Research  and 
Development)    แบ่งออกเป็น 
4   ขั้นตอน 
คือ  ขั้นตอนที่  1  สำรวจวิเคราะห์สภาพปัจจุบัน / ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนที่  2 
การพัฒนาสื่อการเรียนรู้ 
ขั้นตอนที่  3  การทดลองใช้สื่อการเรียนรู้  ขั้นตอนที่  4 
ประเมินผลสรุปรวมการพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้   กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย 1)
ภาคเรียนที่  2 ปีการศึกษา 2553

 เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4   โรงเรียนโรงเรียนเทศบาลราษฎรอุทิศ  จำนวน 30  คน 

ซึ่งได้มาโดยเลือกแบบเจาะจง
(Purposive  Sampling)  2)  ภาคเรียนที่ 
2  ปีการศึกษา
2554  เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4 
โรงเรียนเทศบาลราษฎรอุทิศ  จำนวน  20  คน ซึ่งได้มาโดยเลือก แบบเจาะจง (Purposive  Sampling) 
เป็นกลุ่มทดลอง  และนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4/1

โรงเรียนชุมชนบ้านหนองหญ้า
จำนวน  25 
คน  เป็นกลุ่มควบคุม ซึ่งได้มาโดยโดยการสุ่มอย่างง่าย
(Simple  Random  Sampling)  
โดยใช้โรงเรียนและห้องเรียนเป็นหน่วยในการสุ่ม  3)  ครูผู้มีประสบการณ์ในการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา
และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษา

ปีที่  4  ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2554  จำนวน  10 
คน  ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง  (Purposive  Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย  ประกอบด้วย 
1)  สื่อประสม
ชุด ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด          
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4 

-2-

ประกอบด้วย  หนังสืออ่านเพิ่มเติม  จำนวน  10
เรื่อง  และ วีดีทัศน์  จำนวน  20  ตอน 2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
สาระที่ 4  ประวัติศาสตร์
เรื่อง ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด  จำนวน  1 
ฉบับ  50  ข้อ  3) แบบสอบถามสำรวจสภาพปัญหาการการจัดกิจกรรมการเรียนรู้  กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา  วัฒนธรรม 
จำนวน 1  ฉบับ  4) แบบประเมินคุณภาพหนังสืออ่านเพิ่มเติม
จำนวน 
1  ฉบับ
และแบบประเมินคุณภาพวีดีทัศน์  จำนวน  1 ฉบับ   5) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียน  จำนวน  1 ฉบับ  สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล  ได้แก่ 
ร้อยละ  ค่าเฉลี่ย  (

)  และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน  (SD)
t – test 
แบบ 
Dependent  Sample  และ t – test  แบบ Independent  Sample 

                   ผลการวิจัยพบว่า 

                         1.  ผลการสำรวจสภาพปัญหาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา
ศาสนา และวัฒนธรรม สาระที่ 1  ประวัติศาสตร์ 
ชั้นประถมศึกษาปีที่  4  ของโรงเรียนเทศบาล

วัดราษฏรอุทิศ
ในปีที่ผ่านมา  พบว่า  นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำกว่าเป้าหมายของโรงเรียน  นักเรียนขาดความสนใจในการเรียน
นักเรียนขาดความรู้ ความเข้าใจ 
เกี่ยวกับท้องถิ่นในบริบทจังหวัดของตนเอง  และที่สำคัญยิ่งขาดสื่อการเรียนรู้  หรือมีสื่อการเรียนรู้บ้างแต่ไม่สมบูรณ์
ไม่เพียงพอต่อการศึกษาค้นคว้า  

                         2. การพัฒนาสื่อประสม ชุด
ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด 
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4 ซึ่งประกอบด้วยหนังสืออ่านเพิ่ม  จำนวน  10 เรื่อง และวีดีทัศน์  จำนวน  20 ตอน  พบว่า  จากการทดลองใช้ภาคสนามในภาคเรียนที่
2 ปีการศึกษา 2553 
มีประสิทธิภาพ 84.60 / 85.13
 และค่าดัชนีประสิทธิผล  0.7169 
และการทดลองใช้จริงในภาคเรียนที่  2 ปีการศึกษา  2554 มีประสิทธิภาพ   88.20 / 87.80 และค่าดัชนีประสิทธิผล  0.7814 
ตามลำดับ

                         3.  การทดลองใช้สื่อประสม ชุด ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด  พบว่า 
 คะแนนเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนของกลุ่มทดลองสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิตที่

ระดับ  .01  และคะแนนเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนกลุ่มทดลองที่เรียนด้วยสื่อประสม
ชุด ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด สูงกว่านักเรียนกลุ่มควบคุมที่เรียนตามปกติไม่ใช้สื่อประสม
อย่างมีนัยสำคัญทางสถิตที่ระดับ  .01  เช่นกัน

                         4.  การประเมินคุณภาพสื่อประสมทั้งหนังสืออ่านเพิ่มเติมและวีดีทัศน์
โดยผู้เชี่ยวชาญและครูผู้สอนที่มีประสบการณ์ 
พบว่า  สื่อประสมทั้งหนังสืออ่านเพิ่มเติมและวีดีทัศน์
อยู่ในระดับคุณภาพ “ดีมาก” นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนด้วยสื่อประสม อยู่ในระดับ
“มากที่สุด” เช่นเดียวกัน

-3-

                   จากการวิจัยครั้งนี้ทำให้ได้สื่อประสม
ชุด ถิ่นฐานเมืองร้อยเอ็ด กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4 
ซึ่งประกอบด้วยหนังสืออ่านเพิ่มเติม และวีดีทัศน์  ที่มีคุณภาพ 
มีประสิทธิภาพ และมีประสิทธิผลตามเกณฑ์ 
เมื่อนำไปจัดกิจกรรมการเรียนรู้สามารถพัฒนาผู้เรียนให้มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น  นักเรียนมีความพึงพอใจใน

การเรียน อันจะส่งผลให้นักเรียนมิความรัก
ความผูกพัน และภูมิใจในท้องถิ่นตนเอง 
และสามารถ

อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุขต่อไป