วิเคราะห์ลักษณะตัวละคร

ขุนช้าง มีลักษณะนิสัยรักเดียวใจเดียวกับนางวันทอง ถึงแม้ขุนช้างจะเป็นคนที่มีฐานร่ำรวยสามารถมีภรรยาได้หลายคนแต่ขุนช้างก็ซื่อสัตย์และรักนางวันทองเพียงคนเดียว นิสัยอีกอย่างหนึ่งของขุนช้างคือนิสัยโหดร้ายขนาดพลายงามอายุเพียงแค่สิบขวบขุนช้างยังคิดที่จะฆ่าพลายงามโดยลวงให้พลายงามไปเที่ยวในป่า และตีบีบคอถึงขนาดใช้ขอนไม้ทับพลายงามให้ตาย

พลายงาม มีลักษณะนิสัยที่รักแม่วันทองและเป็นห่วงแม่มาก สังเกตได้จากตอนที่นางวันทองพาพลายงามมาอยู่วัดจนกระทั่งมืดค่ำพลายงามต้องบอกให้นางวันทองรีบกลับบ้านเพราะกลัวขุนช้างจะทำร้ายนางวันทอง ลักษณะนิสัยอีกอย่างของพลายงามคือเป็นกล้าหาญอดทนโดยเฉพาะตอนเดินทางจากแม่วันทองไปกาญจนบุรีเพียงลำพังในป่าซึ่งเต็มไปด้วยสัตว์ที่อันตรายแต่พลายงามก็กล้าหาญมาก และฉลาดอีกด้วยโดยสังเกตได้จากตอนที่พลายงามออกอุบายให้เด็กเลี้ยงควายพาไปบ้านย่าโดยเสนอว่าจะขึ้นต้นมะยมหวานเป็นการแลกเปลี่ยน  

นางวันทอง มีลักษณะนิสัยที่รักลูกมากกลัวว่าถ้าลูกอยู่ด้วยอาจจะตายได้จึงส่งลูกไปอยู่กับย่าที่กาญจนบุรี และกลัวลูกจะอดยากจึงเตรียมเสบียงสำหรับการเดินทางมาให้พร้อมกับให้แหวนทองโดยใส่ไว้ในผมจุกเพราะกลัวว่าจะหล่นหายหรือถ้าใครมาพบเห็นอาจเป็นอันตรายแก่พลายงามได้นางวันทองจึงใส่ไว้ในผมจุกของพลายงาม