ที่มาของเรื่อง

เรื่องขุนช้างขุนแผน เป็นนิทานอิงประวัติศาสตร์ ตามคำให้การชาวกรุงเก่าพอสรุปได้ว่าเรื่องนี้เกิดขึ้นในรัชกาลที่ ๒ ซึ่งประทับในราชสมบัติระหว่าง พ.ศ.๒๐๓๔-๒๐๗๒ เดิมคงเล่ากันมาอย่างนิทานทั่วไป ต่อมามีผู้ขับร้องนำไปประกอบดนตรี ใช้เสียงกรับบอกจังหวะเรียกว่า ขับเสภา และในระยะนี้เองก็คงจะได้มีการประพันธ์เรื่องขุนช้างขุนแผนเป็นบทกลอนเสภาขุนช้างขุนแผนได้ปรับปรุงเพิ่มเติมครั้งสำคัญ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยและจบบริบูรณ์ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว กวีที่เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงในการนี้ นอกจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้งสองพระองค์ดังกล่าวแล้ว ก็คือพระสุนทรโวหาร หรือรู้จักกันทั่วไปในนามว่า สุนทรภู่ ซึ่งแต่งตอนกำเนิดพลายงาม การชำระเสภาขุนช้างขุนแผนครั้งสุดท้ายกระทำในพ.ศ.๒๔๖๐ เสภาขุนช้างขุนแผนได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรในรัชกาลที่ ๖ ว่าเป็นยอดแห่งกลอนนิทาน