ชื่อเรื่อง     รายงานการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน  โรงเรียนบ้านโนนสวาง   อำเภอเพ็ญ  จังหวัดอุดรธานี
ชื่อผู้ศึกษาค้นคว้า  นายทิพวัฒน์  ริยะ
หน่วยงาน   โรงเรียนบ้านโนนสวาง  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 1
ปีพุทธศักราช   2554
บทคัดย่อ 
การพัฒนานักเรียนให้เป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม  ถือเป็นหน้าที่สำคัญของสถานศึกษาและผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายที่จะต้องให้ความสำคัญ  และส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนเกิดคุณลักษณะมีคุณธรรมนำความรู้  เพราะต้องถือว่าเด็กและเยาวชนเป็นต้นกล้าหน่ออ่อนของสังคมที่จะเติบโตขึ้นไปพร้อมกับการขัดเกลา  อบรมเลี้ยงดูให้เป็นผู้ที่พร้อมจะสร้างชีวิตและสังคมให้มีความสุขอย่างยั่งยืนต่อไปในอนาคต
การศึกษาค้นคว้าครั้งนี้  มีความมุ่งหมายเพื่อพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน  โรงเรียนบ้านโนนสวาง  อำเภอเพ็ญ  จังหวัดอุดรธานี  โดยใช้หลักการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ( Action Research Principle)  โดยใช้กระบวนการทำงานที่เป็นวงจรแบบบันไดเวียน PAOR ตามแนวคิดของเคมมิสและแม็คเท็กการ์ท (Kemmis and Mc Taggart) ดำเนินการ  2  วงรอบ  แต่ละวงรอบประกอบด้วย  4  ขั้นตอน  ได้แก่การวางแผน (Planning)  การปฏิบัติ (Action)  การสังเกต (Observation)  และการสะท้อนผล  (Reflection)  ผู้เกี่ยวข้องกับการศึกษาค้นคว้าประกอบด้วย  กลุ่มผู้ร่วมศึกษาค้นคว้า  จำนวน  4  คน  กลุ่มเป้าหมาย  จำนวน  32  คน  กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน  35  คน  เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล  ได้แก่  แบบสังเกต  แบบสัมภาษณ์  และแบบสอบถาม  การวิเคราะห์ข้อมูลยึดหลักการตรวจสอบข้อมูลแบบสามมิติ (Triangulation)  และนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ( )  และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( )  ประกอบกับการพรรณาวิเคราะห์
ผลการศึกษาค้นคว้าปรากฏดังนี้
1.ก่อนการพัฒนานักเรียนด้านคุณธรรม จริยธรรม  นักเรียนกลุ่มเป้าหมายยังมีพฤติกรรมการแสดงออกด้านคุณธรรม จริยธรรมยังไม่เหมาะสม  ไม่ได้ตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน  มาตรฐานด้านคุณภาพผู้เรียน  มาตรฐานที่  1  ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมที่พึงประสงค์  ซึ่งประกอบด้วย  6  ตัวบ่งชี้  พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม  เช่น  การไม่มีระเบียบวินัย  ไม่ตรงเวลา  ไม่รับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมายให้สำเร็จลุล่วงด้วยดี  พูดโกหก  ไม่ค่อยมีสัมมาคารวะต่อบุพการีและครูบาอาจารย์  ชอบด่าว่ารังแกเพื่อน  ใช้วัสดุอุปกรณ์ของโรงเรียนแล้วไม่เก็บรักษา  เป็นต้น  จากปัญหาพฤติกรรมนักเรียนดังกล่าว  กลุ่มผู้ร่วมศึกษาค้นคว้าจึงได้กำหนดกลยุทธ์การพัฒนาในวงรอบที่  1  ได้แก่  การอบรมธรรมสวนะเพื่อพัฒนาจิต  และวงรอบที่  2  ได้แก่  การเข้าค่ายอบรมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน (บวชชีพราหมณ์)  และการนิเทศติดตามเยี่ยมบ้านนักเรียนกลุ่มเป้าหมาย
2.ผลการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียนทั้ง  2  วงรอบ  สรุปได้จากการสังเกต  พบว่า  นักเรียนมีพฤติกรรมการแสดงออกโดยรวมทั้ง  6  ด้าน  อยู่ในระดับปฏิบัติมาก (ค่าเฉลี่ย 2.67) เมื่อแยกเป็นรายด้านตามกรอบการวิจัย  พบว่า  ด้านมีความกตัญญูกตเวที  มีระดับปฏิบัติมากกว่าด้านอื่นๆ (ค่าเฉลี่ย 2.89)  และด้านมีวินัย  มีความรับผิดชอบและปฏิบัติตามหลักธรรมเบื้องต้นของศาสนาที่ตนนับถือ  มีระดับปฏิบัติมากแต่น้อยกว่าด้านอื่น (ค่าเฉลี่ย  2.52)  และปรากฏผลจากแบบสอบถามผู้ปกครองนักเรียน  พบว่า  ผู้ปกครองนักเรียนเห็นคุณลักษณะการแสดงออกของนักเรียนอยู่ในระดับมากทุกด้าน (ค่าเฉลี่ย 4.07) ด้านมีความกตัญญูกตเวทีระดับมากกว่าระดับอื่นๆ (ค่าเฉลี่ย  4.34) 
และด้านมีวินัย  มีความรับผิดชอบ  และปฏิบัติตนตามหลักธรรมเบื้องต้นของศาสนาที่ตนนับถือ มีระดับคุณลักษณะมากแต่น้อยกว่าด้านอื่นๆ เช่นกัน(ค่าเฉลี่ย  3.86)จากการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียนโดยใช้กลยุทธ์  การอบรมธรรมสวนะเพื่อพัฒนาจิต  การเข้าค่ายอบรมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน (บวชชีพราหมณ์)และการนิเทศติดตามเยี่ยมบ้านนักเรียนกลุ่มเป้าหมาย  เป็นผลให้นักเรียนมีพฤติกรรมการแสดงออกที่ถูกต้องเหมาะสมตามกรอบคุณธรรม จริยธรรมทั้ง  6  ด้าน  อย่างน่าพึงพอใจ