ชื่อเรื่อง          รูปแบบการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา

                    ของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1

ผู้ศึกษา           นายอัศวิน  เชื้อเมือง

ปีการศึกษา      2563

บทคัดย่อ

            จุดมุ่งหมายของการศึกษาคือ 1) เพื่อศึกษาสภาพ ปัญหา และความต้องการ การมีส่วนร่วม  ในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1  2) เพื่อศึกษาแนวทางการมีส่วนร่วมในดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนที่ประสบผลสำเร็จ (Best Practice) และ 3) เพื่อสร้างรูปแบบการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 โดยมีขั้นตอนการดำเนินการศึกษาเป็น 3 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพ ปัญหาและความต้องการ การมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 ระยะที่ 2 ศึกษาแนวทางการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของโรงเรียนที่ประสบผลสำเร็จ (Best Practice) และระยะที่ 3 สร้างรูปแบบการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ ระยะที่ 1 คือ คณะครูและบุคลากรทางการศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและผู้ปกครองนักเรียน โรงเรียนบ้าน หนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 จำนวน 52 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ระยะที่ 2 คือ ผู้อำนวยการสถานศึกษา จำนวน 2 คน ครูที่รับผิดชอบงานด้านระบบประกันคุณภาพภายใน จำนวน 2 คน และประธานคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 2 คน รวม 6 คน ระยะที่ 3 ผู้ทรงคุณวุฒิร่วมให้คำปรึกษาในการร่างรูปแบบการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 จำนวน 8 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ประกอบด้วย ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 1 คน ศึกษานิเทศก์ จำนวน 1 คน ครูผู้รับผิดชอบงานด้านระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา จำนวน 2 คน หัวหน้างานวิชาการ จำนวน 1 คน ตัวแทนคณะกรรมการสถานศึกษา จำนวน 1 คน ครูและบุคลากรทางการศึกษา จำนวน 2 คน รวม 8 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย มี 2 ชนิด คือ แบบสอบถามสภาพและปัญหาและความต้องการ การมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 ค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ .330 - .934 และมีค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามอยู่ที่ .978 และแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง สถิติที่ใช้ในการวิจัย คือ ความถี่                  ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

            ผลการศึกษา พบว่า

            1. สภาพปัจจุบันการมีส่วนร่วม  ในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 โดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับมาก เรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย 3 อันดับ ดังนี้ ด้านการดำเนินงานตามแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา ด้านการกำหนดมาตรฐานคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา และด้านการจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาที่มุ่งคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐาน ตามลำดับ

            2. ปัญหาการมีส่วนร่วม ในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 โดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับปานกลาง เรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย 3 อันดับ ดังนี้ ด้านการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา ด้านการกำหนดมาตรฐานคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา และด้านการจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาที่มุ่งคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐาน ตามลำดับ

            3. ความต้องการ การมีส่วนร่วม  ในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 คือ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานควรได้รับความรู้ความเข้าใจ เรื่อง การประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานควรมีความตระหนักถึงความสำคัญของการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานควรมีส่วนร่วมในการเผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ผลการประเมินของสถานศึกษาให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องรับทราบ เพื่อนำผลมาปรับปรุง พัฒนาการศึกษาให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง ตามลำดับ

            4. แนวทางการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนที่ประสบผลสำเร็จ (Best Practice) ประกอบด้วย

                4.1 การประกันคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาและจัดทำรายงานการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาที่ประสบผลสำเร็จ (Best Practice)             14 องค์ประกอบ

                4.2 จุดเด่น จุดควรพัฒนา ด้านปัจจัย กระบวนการและผลผลิตของ สถานศึกษาที่ประสบผลสำเร็จ (Best Practice) ในการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา

                4.3 การมีส่วนร่วม 3 ด้าน ได้แก่ การมีส่วนร่วมการวางแผน การมีส่วนร่วมการปฏิบัติและการมีส่วนร่วมการประเมินผล การประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา 8 ประเด็น ได้แก่ กำหนดมาตรฐานคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา การจัดระบบบริหารและสารสนเทศการดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา การติดตาม ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา การประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา การจัดทำรายงานประจำปีที่เป็นรายงานประเมินคุณภาพภายใน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง ภายใต้แนวคิดและหลักการดำเนินงานพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาที่มีการปฏิบัติดีประสบผลสำเร็จนั้นสถานศึกษาอาศัยแนวคิดตามวงจรคุณภาพ PDCAS การวางแผน (Plan) การปฏิบัติงาน (DO) การติดตาม ตรวจสอบ (Check) การพัฒนาและปรับปรุง (Act) และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Sharing)

            5. รูปแบบการมีส่วนร่วม  ในการดำเนินงานการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาของโรงเรียนบ้านหนองไห สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต 1 ประกอบด้วย                8 องค์ประกอบ คือ 1) การมีส่วนร่วมในการกำหนดมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 2) การมีส่วนร่วมในการจัดทำแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุ่งคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 3) การมีส่วนร่วมในการจัดระบบการบริหารและสารสนเทศ 4) การมีส่วนร่วมในการดำเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษา5) การมีส่วนร่วมในการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษา 6) การมีส่วนร่วมในการประเมินคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา 7) การมีส่วนร่วมในการจัดทำรายงานประจำปีที่เป็นรายงานการประเมินคุณภาพภายใน และ 8) การมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาอย่างต่อเนื่อง และผู้เชี่ยวชาญได้ประเมิน                 ความเหมาะสม ความเป็นไปได้และความมีเป็นประโยชน์ของรูปแบบดังกล่าว พบว่า อยู่ในระดับมากที่สุด ตามลำดับ