จิตวิทยาวัยรุ่น
ฉะนั้นจะเห็นได้ว่าเด็กจำนวนมากที่โตผ่านวัยนี้โดยไม่ได้เรียนรู้ว่าอะไรถูก อะไรผิดก็จะมีความบกพร่องใน 2 เรื่องนี้คือ ไม่รู้จักถูกผิดและไม่ควบคุมอารมณ์ เรื่องถูกผิดคนไทยยังสอนลูกอยู่แต่เรื่องไม่ควบคุมอารมณ์ยังแย่อยู่ พอมาเป็นวัยเรียนสมองส่วนที่พัฒนามากคือ สมองส่วนที่ต้องพัฒนาด้านตัวเลข รากฐานปัญญาภายในที่สำคัญคือ คณิตศาสตร์ การที่เด็กเข้าใจตัวเลขได้เป็นรากฐานของวิชาคณิตศาสตร์ และเป็นรากฐานปัญญาภายในด้วย การเข้าใจตัวเลขคือการรู้คุณค่าของจำนวนนั้นก็คือ ความประหยัด ฉะนั้นในเด็กวัยประถมจะต้องเรียนรู้การประหยัด แต่สิ่งที่เรากระทำกับเด็กส่วนใหญ่คือการให้เงินเขาใช้มาก ๆ ตามใจเด็ก ดังนั้นพอถึงวัยรุ่นซึ่งหน้าต่างแห่งโอกาสการประหยัดปิดไปแล้ว แต่เราเริ่มมาสอนความประหยัดก็จะไม่ได้ผล เพราะปัญญาภายในช่วงที่เกิดมาคือ ความประหยัดนั้นเด็กเริ่มสนใจ อยากทำโน่น อยากทำนี่ แต่เรากลับไปตามใจและไม่ได้จัดระเบียบให้เด็ก ปัญญาภายในจึงไม่เกิด ซึ่งคือ วินัย ดังนั้น ครู / ผู้ปกครองจะต้องจัดระเบียบความสนใจไม่ใช่ให้เด็กทำตามใจชอบ ฉะนั้นวินัยจะเกิดขึ้นในวัยนี้