..............

..............

  ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland = T) และต่อมพาราไทรอยด์ (parathyroid = P) อยู่ชิดติด กันโดยมี เปลือกหุ้มเรียกว่า capsule (Ca) ซึ่งเป็นเนื้อประสานแบ่งแยกออกจากกัน เนื้อ ต่อมไทรอยด์มีลักษณะเป็น Follicles (F) ที่มีหลายขนาดภายใน follicle บรรจุ colloid ส่วน เนื้อพาราไทรอยด์ประกอบด้วยเซลล์อัดกันแน่นมีลักษณะเป็นแผ่น โดยมีเซลล์ 2 ชนิด คือ chief cells (c) หรือ principle cells เซลล์นี้มีขนาดเล็กและ cytoplasm น้อยกว่าเซลล์ ตัวที่สอง คือ oxyphil cells (o) ซึ่งเป็นเซลล์ตัวโตมี cytoplasm มาก ติดสีชมพูอ่อน และ มักพบอยู่เป็นกลุ่มหน้าที่ของเซลล์ชนิดที่สองยังไม่ทราบชัด แต่ chief cells สร้างและ หลั่งฮอร์โมนพาราไทรอยด์

มี ๒ คู่ เป็นต่อมขนาดเล็กอยู่ชิดกับด้านหลังของต่อมไทรอยด์ ต่อมนี้สร้างฮอร์โมนชนิดหนึ่ง  ซึ่งมีบทบาทส่วนหนึ่งเกี่ยวกับการรักษาสมดุลของแคลเซียมในเลือด และในกระดูก

ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ถ้าตัดต่อมนี้ออกหมดทั้ง ๔ ต่อม  สัตว์นั้นจะตายภายใน ๒-๓ วัน

          ต่อมพาราไทรอยด์เหล่านี้ขนาดแตกต่างกันมาก โดยทั่วไปยาว ๓-๖ มิลลิเมตร กว้าง ๒-๔ มิลลิเมตร หนา ๐.๕-๒ มิลลิเมตร ทั้งหมดหนัก ๐.๑๐-๐.๑๔ กรัม

ฮอร์โมนจากต่อมพาราไทรอยด์ (Parathyroid hormone)

มีทั้งหมด 4 ต่อม ข้างละ 2 ต่อม เป็นขนาดเล็กอยู่ทางด้านหลังของต่อมไทรอยด์พาราทอร์โมน (parathormone, PTH) เป็นฮอร์โมนที่ต่อมพาราไทรอยด์สร้างขึ้น มีผลในการกระตุ้นให้มีการเพิ่มของแคลเซียมและฟอสฟอรัส ถ้าหากระดับแคลเซียมในเลือดต่ำลงจะมีการหลั่งพาราทอร์โมนเพิ่มขึ้น กระตุ้นให้มีการสลายแคลเซียมจากกระดูกออกมามากขึ้นด้วย ถ้าหากมีฮอร์โมนนี้มากเกินไป จะมีผลให้เกิดการสะสมของแคลเซียมที่ไต เส้นเลือดกระดูกเสียแคลเซียมมากเกินไป จึงเปราะบาง และหักง่าย

ถ้าหากมีพาราทอร์โมนน้อยเกินไป ทำให้แคลเซียมในเลือดลดลง หากมีแคลเซียมต่ำมาก ๆ จะมีอาการชักกระตุกและเกร็ง อาจจะทุเลาลงถ้าฉีดพาราทอร์โมนในปริมาณที่พอเหมาะและควรให้วิตามินด้วย