แหล่งที่มา:
http://3.bp.blogspot.com/_zAcR8pDa098/SSawf_BvzFI/AAAAAAAAATk/JNO35NAWMlc/s400/%E0%B8%A5%E0%B8%9E.%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B5-%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A8-%E0%B8%89%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3.jpg  

ฉัตรคืออะไร หลายคนรู้จักแล้ว แต่หลายคนยังไม่รู้ งั้นเริ่มต้นด้วยคำนิยาม    

             คำว่า "ฉัตร"  ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๒๕ ให้ความหมายไว้ว่า เครื่องสูงชนิดหนึ่งมีรูปคล้ายร่มที่ซ้อนกันขึ้นไปเป็นชั้นๆ ชั้นบนมีขนาดเล็กกว่าชั้นล่างลดหลั่นกันไปโดยลำดับ สำหรับแขวน ปัก ตั้ง หรือเชิญเข้ากระบวนแห่เป็นเกียรติยศ

 ฉัตรจะต้องมีจำนวนชั้นเป็นเลขคี่ ซึ่งจำนวนชั้นของฉัตรมีดังนี้ 3-5-7-9 ชั้น ฉัตรสำหรับพระมหากษัตริย์จะมีความสูงที่สุดคือ 9 ชั้น

*** ฉัตร 9 ชั้นสำหรับกษัตริย์เรียกว่า "นพปฎลมหาเศวตฉัตร" หรือจะเรียกว่า "พระมหาเศวตฉัตร" ก็ได้เช่นกัน โดยฉัตรนี้จะทำจากผ้าขาวขลิบทอง *** 

                    แล้วในลิลิตตะเลงพ่ายเป็นฉัตรอะไร???

          ลิลิตตะเลงพ่ายนั้นมีปรากฎว่าเป็นฉัตร 5 ชั้น จากคำประพันธ์ที่ว่า "เห็นฉัตรปักห้าชั้นกั้นบนเบื้องหลังสาร" ซึ่งฉัตร 5 ชั้นแสดงถึงยศของพระมหาอุปราชา

 ฉัตรมีที่ใช้เป็นเครื่องกั้นดังต่อไปนี้

                                                          1.ใช้ปักบริเวณแท่นราชาอาสนราชบัลลังก์

                                                          2.ใช้แขวนเหนือพระแท่นราชบรรจถรณ์(พระราชบรรจถรณ์ แปลว่า ที่นอน)

                                                          3.ใช้ปักที่พระคชาธาร(คชาธาร แปลว่า ช้างทรง)

                                                          4.ใช้ปักที่ยานมาศทรงพระบรมศพ

                                                          5.ใช้สำหรับแขวนกั้นพระโกศทรงพระบรมศพ

                                                          6.ใช้ปักบริเวณยอดฝาโกศพระบรมอัฐิ 

          รู้หรือไม่ ? ว่าจำนวนชั้นของฉัตรนั้นเป็นคตินิยมโดยจะมีชั้นของตัวเอง 1 ชั้น ส่วนที่เหลือหมายความถึงว่าเป็นผู้ชนะกี่ทิศ เช่น มีฉัตร 5 ชั้น หมายความว่า เป็นของตัวเอง 1 ชั้น ส่วนที่เหลืออีก 4 ชั้นแปลว่า เป็นผู้ชนะ 4 ทิศ