มโนราห์

ที่มา: http://thaicharm.exteen.com/images/manora3.jpg

พระสุธน – มโนราห์ เป็นนิทานพื้นบ้านของไทย ที่นำมาจากชาดกได้นำมาเป็นวรรณคดีประกอบละครนอกใน สมัยอยุธยา เป็นเรื่องความรักแท้ที่ไม่ยอมแพ้แก่อุปสรรคใดๆ และตัวด้วยสัญญาแห่งความรักที่มั่นคง ถึงแม้จะต่างเผ่าพันธุ์ แต่อยู่ด้วยกันได้ ด้วยความเห็นอกเห็นใจเอื้ออาทรต่อกันระหว่างพระสุธน ซึ่งเป็นมนุษย์ กับนางมโนราห์ ซึ่งเป็นกินรี ที่พรานบุญจับมาถวาย ตอนเด่นของเรื่องเป็นตอนที่นางมโนราห์ ถูกกลั่นแกล้งใส่ความจนต้องถูกจับไปบูชายัญ แต่นางหลอกขอปีกขอหางบินหนีรอดไปได้ เมื่อพระสุธนกลับมารู้ข่าวก็รีบตามนางไปแม้หนทางนั้นจะยากลำบาก ในที่สุดก็สามารถตามนางคืนมาได้
๑. บทบาทของนางมโนราห์
๑.๑ การดำเนินเรื่อง
นางมโนราห์เป็นตัวดำเนินเรื่องที่สำคัญที่สุด  นาง นั้นเป็นนางเอกของเรื่อง และเรื่องก็เกิดจากนางที่ถูกพรานบุญจับตัวมาถวายแก่พระสุธน และนางยังถูกคนที่ไม่ชอบกลั่นแกล้งอีก จึงทำให้คนรักต้องออกตามหาแล้วในที่สุดก็อยู่อย่างมีความสุข
๑.๒ ชะตาชีวิตของนางมโนราห์
นางมโนราห์ มีชะตาชีวิตที่น่าสงสารตั้งแต่เริ่มที่ถูกพรานบุญจับตัวมา นางต้องพลัดพรากจากบิดามารดา แล้วยังต้องพลัดพรากจากชายผู้เป็นที่รัก ถือว่านางต้องมีความทุกข์ก่อนที่จะมีความสุข
๒.รูปโฉมของนางมโนราห์
มโนราห์เป็นหญิงสาวที่มีโฉมงดงาม ดังที่กวีได้กล่าวชื่นชมความงามของนางมโนราห์โดยผ่านนางจันทเทวีว่า

"  พระองค์สองกษัตรา                 มีโสมนัสเสน่หา
พิศโฉมมโนห์รา                     ยิ่งหยาดฟ้าลงมาดิน
สมเด็จพระเจ่าแม่                   ตั้งตาแลเร่งถวิล
ดังจะกล้ำกลืนกิน                   โฉมเฉิดฉินพ้นพรรณนา
ตรัสถามถึงเค้ามูล                   นางกราบทูลแต่หลังมา
ได้ฟังพระวาจา                       สุรเสียงเพระชอบพระทัย
แสนสวาทของมารดา               ปลื้มวิญญาณ์ยอดพิสมัย
เชิญองค์อรทัย                       เข้ามาใกล้ลูบปฤษฎางค์
พิศเพ่งผิวพักตรา                     วรกายาลักษณะนาง
พระองค์ทรงสำอาง                  ผิวเปรียบยังดอกมณฑา
รูปร่างนางที่สุด                      ล้ำมนุษย์เลิศเลขา
สมเด็จพระมารดา                   ชมกัลยาไม่อิ่มใจ"
(สมาคมศิษย์เก่าวิทยาลัยครูเพชรบุรี, หน้า ๔๙)

๓. ลักษณะนิสัยของนางมโนราห์
๓.๑ ความรัก และความสัตย์
๓.๒ ความกตัญญูของนางมโนราห์
๓.๓ การรู้จักให้อภัยของนางมโนราห์
๓.๔ ความรักนวลสงวนตัวของนางมโนราห์
๓.๕ ความอ่อนน้อมถ่อมตนของนางมโนราห์
๓.๖ ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ของนางมโนราห์
๔. สติปัญญา ความสามารถของนางมโนราห์
๔.๑ สติปัญญา (มีเหตุผล)
เห็นได้จากพฤติกรรมของนางมโนราห์ดังตอนที่นางมโนราห์ได้หาเหตุผลมาหว่านล้อมพรานบุญเพื่อให้ปล่อยตน

๔.๒ สติปัญญา (เฉียบแหลม)
นางมโนราห์ เป็นผู้ที่มีสติปัญญาความปราดเปรื่องเฉียบแหลม รู้จักพิจารณาไตร่ตรองสิ่งต่างๆ ได้อย่างรอบคอบ รู้จักใช้สติปัญญาในการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้เป็นอย่างดี เป็นคนที่มีเหตุผล
๔.๔ ความสามารถของนางมโนราห์
นางมโนราห์ มีความสามารถ คือ นางสามารถบินได้ เพราะนางเป็นกินรี นางสามารถเสกของวิเศษได้ จากตอนที่นางหนีมาจากเมืองแล้ว นางได้เสกของฝากพระฤๅษี มีดังนี้ ผ้าก้มพลกับแหวน แล้วบอกว่า ถ้าพระสุธนมาถามขอให้มอบของสองอย่างนี้ให้
จากที่มีผู้วิเคราะห์ไว้ ดิฉันมีความเห็นตรงกับผู้วิเคราะห์ เพราะนางสมารถให้สติปัญญาได้เป็นอย่าง แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้เพราะนางมีสติอยู่กับตัวตลอด ไม่ตื่นเต้นตกใจอะไรง่าย พูดถึงนางแล้วนั้นนางงามทั้งรูปสมบัติ และคุณสมบัติ เหมาะกับการเป็นลูกของกษัตริย์จริงๆ นางเหมาะสมที่จะเป็นนางในวรรณคดีที่สำคัญคนหนึ่ง             
จาก การศึกษาวิเคราะห์ตัวละคร นางมโนราห์เป็นตัวละครที่มีรูปโฉมงดงาม เกิดในชาติตระกูลสูง และมีคุณธรรมในการดำเนินชีวิต ซึ่งการสร้างตัวละครให้มีลักษณะเช่นนี้ก็เพื่อให้ตัวละครเป็นตัวแทนของความ ดีหรือเป็นสัญลักษณ์ของความดี เพื่อให้ผู้อ่านจะได้เลียนแบบปฏิบัติตามการกระทำที่ดีของตัวละครคือ นางมโนราห์   นางมโนราห์นับได้ว่าเป็นตัวละครที่ได้สอดแทรกคติ ธรรมคำสอนไว้อย่างแนบเนียน ซึ่งล้วนแต่เป็นประโยชน์ต่อดำรงชีวิตแก่ผู้ที่ศึกษาได้อย่างดี แล้วยังมีแนวคิดเรื่องกฎแห่งกรรม และแนวคิดเรื่องย่อยคือ เรื่องสติปัญญาและความรอบคอบ การพลัดพรากจากสิ่งที่รักแล้วเป็นทุกข์  ความกตัญญู ความรักและความซื่อสัตย์  และการรู้จักให้อภัย ซึ่งจะเห็นได้ว่าเรื่องนี้ให้คุณค่าแก่บุคคลที่ศึกษามาก และสามารถนำมาปรับใช้กับชีวิตประจำวันของตนเองได้