นางจันท์สุดา

นางจันท์สุดาเป็นราชธิดาท้าวพรหมจักรแห่งจันทรนคร นอกจากรูปงามแล้วยังมผมหอมอีกด้วย นางมีชีวิตอยู่เป็นสุขจนกระทั่งรุ่นสาว บ้านเมืองก็เกิดอาเพศมีนกอิทรียักษ์บินมาโฉบเอาผู้คนไปกินจนเกือบหมดเมือง ประชาชนต้องอพยพหลบลี้หนีตายกันไปหมด ท้าวพรหมจักรทรงอับจนหนทาง ด้วยความเป็นห่วงธิดา จึงสั่งให้สร้างกลองใหญ่ขึ้นใบหนึ่ง แล้วซ่อนนางจันท์สุดาไว้ในนั้น

วันหนึ่ง คาวีชายหนุ่มรูปงามเดิมเป็นลูกโค แต่พระฤาษีชุบชีวิตให้เป็นมนุษย์เดินทางมาถึงจันทรนคร เห็นปราสาทราชวังรกร้างก็สงสัย จึงเข้าไปตรวจตราภายใน คาวีไม่พบใครเลย นอกจากเศษซากโครงกระดูกมนุษย์กระจายเกลื่อน เห็น กลองใบใหญ่ผิดปรกติจึงลองตีดู กลองไม่ดัง คาวีสงสัย ใช้พระขรรค์ประจำตัวซึ่งพระฤาษีถอดดวงใจคาวีซ่อนไว้ในนั้น แหวะหน้ากลองออก ก็พบนางจันทร์สุดา

คาวีร่ำเรียนวิชาอาคมมาจากพระฤาษี มีความสามารถมากขนาดเคยฆ่ายักษ์ตายมาแล้ว จึงอาสาฆ่านกอินทรีตาย จันท์สุดารับคาวีเป็นพระสวามีและตั้งพระทัยจะอยู่ฟื้นฟูบ้านเมืองของนางต่อ ไป นางจันท์สุดากับคาวีพากันไปอาบน้ำที่ท่าน้ำ นางสระผมแล้วเห็นผมร่วงหลายเส้นก็นึกเสียดาย เพราะผมของนางมีกลิ่นหอมจึงเก็บใส่ผอบลอยน้ำไป
ท้าวสันนุราชกษัตริย์ชราครองกรุงพัทธวิสัยเสด็จประพาสทางชลมารคเก็บได้ผอบ เปิดออกเห็นเส้นผมและได้กลิ่นหอมก็เกิดคลั่งไคล้ใหลหลง อยากได้นางเจ้าของผมมาเป็นชายา ถามไถ่ได้ความจากยายเฒ่าทัศประสาทว่านางผมหอมนั้นคือพระธิดาท้าวพรหมจักร แห่งจันทรนคร สาเหตุที่ยายเฒ่าทัศประสาทรู้ก็เพราะเคยอยู่เมืองจันทรนครมาก่อน ยายเฒ่าอยากได้ความดีความชอบจึงทูลอาสาท้าวสันนุราชไปนำนางจันท์สุดามาถวาย
ยายเฒ่าเจ้าเล่ห์ทำทีว่าได้ข่าวพระธิดารอดชีวิต จึงตามมาขออยู่รับใช้ด้วยความจงรักภักดี นางจันท์สุดาหลงกลรับไว้ ยายเฒ่าก็คอยทูลยุยงให้นางจันท์สุดาระแวงสงสัยในตัวพระสวามี ปรกติเวลานอนคาวีจะวางพระขรรค์ไว้ข้างกายไม่ให้ห่าง เพราะดวงใจอยู่ในพระขรรค์ จึงต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ จันท์สุดาเซ้าซี้ถามพระสวามี คาวีทนนางรบเร้าไม่ได้จึงบอกความจริง จันท์สุดาเล่าต่อให้ยายเฒ่าทัศประสาทรู้ ยายเฒ่าจึงขโมยพระขรรค์ไปเผาที่ริมน้ำ แล้วนัดแนะทหารของท้าวสันนุราชมาบังคับเอาตัวนางจันท์สุดาลงเรือไป ทิ้งให้คาวีนอนแน่นิ่งเนื่องจากดวงใจในพระขรรค์ถูกเผาไฟ แต่ดวงชะตาคาวียังไม่ถึงฆาต
กล่าวฝ่ายหลวิชัยซึ่งแต่เดิมเป็นลูกเสือ พระฤๅษีชุบชีวิตให้เป็นมนุษย์พร้อมกับคาวี และเป็นพี่น้องร่วมสาบานกัน รู้สึกสังหรณ์ใจว่าจะเกิดเหตุร้ายกับน้องชาย เนื่องจากดอกบัวเสี่ยงทายเหี่ยวเฉาลง จึงออกเดินทางติดตามหาจนพบ และช่วยชุบชีวิตคาวีขึ้นมาใหม่ หลวิชัยปลอมตัวเป็นฤๅษีเดินทางไปกับคาวี เพื่อตามหานางจันท์สุดา
นางจันท์สุดาถูกยายเฒ่ากับพวกทหารบังคับพาตัวไปถวายท้าวสันนุราช กษัตริย์เฒ่าพยายามจะให้นางเป็นชายา แต่จันท์สุดาไม่ยินยอม นางคันธมาลี พระมเหสีเดิมก็ตามอาละวาดหึงหวง จันท์สุดายังคงสามารถรักษาความบริสุทธิ์ไว้ได้
หลวิชัยเที่ยวประกาศว่าตนเป็นฤๅษีมีฤทธิ์สามารถชุบคนแก่ให้กลับคืนเป็นหนุ่ม ได้ ท้าวสันนุราชหลงกล อยากเป็นหนุ่มรูปงามด้วยหวังว่านางจันท์สุดาจะรับรัก จึงให้ฤๅษีปลอมทำพิธีชุบตัวให้ เมื่อเข้าพิธีบูชาไฟชุบตัว หลวิชัยก็ผลักท้าวสันนุราชตกลงไปตายในหลุมไฟแล้วให้คาวีปลอมตนเป็นท้าวสันนุ ราชองค์หนุ่มออกมาแทน
ยายเฒ่าทัศประสาทจำคาวีได้จึงแอบไปกราบทูลนางคันธมาลี นางจึงมีหนังสือไปตามไวยทัตซึ่งเป็นหลานให้มาแก้แค้น แต่ก็พ่ายแพ้แก่คาวี เมื่อจัดการกับศัตรูได้หมดแล้ว คาวีกับนางจันท์สุดาก็ขึ้นครองกรุงพัทธวิสัยสืบต่อมา