สัตว์พวกอาร์โทรพอด ( arthropod )
- อาร์โทรพอดที่เรารู้จักดีได้เเก่ เเมงมุม เเมงป่อง กุ้ง ปู เเละเเมลงต่างๆ
- เป็นสัตว์ที่มีจำนวนเเละชนิดมากกว่าสัตว์ทุกกลุ่มในโลก
- อาศัยอยู่ทั้งบนบก ใต้ดิน บนดิน ในน้ำ เเละในอากาศ
- มีทั้งที่เป็นประโยชน์ เเละเป็นโทษต่อมนุษย์

 

        ลักษณะร่างกาย
-    มีรยางค์เป็นข้อๆ ต่อกัน ( jointed appendage ) ลักษณะเเละทำหน้าที่ได้หลายอย่าง นอกจากเป็นขาเดิน ยังเป็นขากรรไกร คีม ที่วางไข่ ท่อดูด ก้าม หนวด ใบพาย ฯลฯ
-   มีโครงร่างเเข็งภายนอก ( exoskeleton ) เป็นปล้องๆมาต่อกันเรียกว่า คิวติเคิล ( cuticle )  ประกอบด้วยสารไคตินเเละโปรตีน โดยมีสารไลโปโปตีนกันน้ำเคลือบอยู่ภายนอก เเละมีกล้ามเนื้อยึดเกาะภายใน เมือ่หดตัวทำให้โครงร่างเเข็งเคลื่อนไหวตรงข้อต่อได้รวดเร็ว
-    การเจริญเติบโต มีการลอกคราบเป็นระยะๆ เเละเเมลงส่วนใหญ่มีการเปลี่ยนเเปลงรูปร่างขณะเจริญเติบโตเรียกว่า
เมเเทมอร์โฟซิส ( metamorphosis )
-    ลำตัวเป็นปล้องๆบางชนิดมีลำตัวเเบ่งเป็น 3 ส่วน  คือ ส่วนหัว ( head ) ส่วนอก ( thorax ) ส่วนท้อง ( abdomen ) เเละบางชนิดมี 2 ส่วนเพราะส่วนหัวกับส่วนอกรวมกัน เรียกว่า เซฟาโลทอเเรกซ์

 

http://dit.dru.ac.th/biology/arthropod.html       

        ระบบหมุนเวียนเลือด
- เเบบวงจรเปิด ( open circulatory system )
- หัวใจที่อยู่ด้านบนสูบฉีดเลือดไหลผ่านเส้นเลือดระยะสั้นๆ เเล้วไหลออกไปทางช่องว่าลำตัว ( ซีลอม )ที่ล้อมรอบอวัยวะภายในต่างๆ
-ซีลอมที่มีเลือดเเละน้ำเหลืองบรรจุอยู่ เรียกว่า เฮโมซีล( hemocoel )

        การหายใจ
- เเมลง หายใจด้วยท่อลม ( trachea ) มีการเเลกเปลี่ยนเเก๊สระหว่างเซลล์เเละอากาศในท่อลม โดยรงควัตถุ
- เเมงมุมหายใจโดยปอดเเผง ( book lung )
- พวกที่อาศัยอยู่ในน้ำหายใจทางเหงือก เลือดมีรงควัตถุสีเงินลำเลียงออกซิเจน
- อาจมีอวัยวะรับเสียง เเละอวัยวะเกี่ยวกับการทรงตัวด้วย 

       การสืบพันธุ์
- ส่วนใหญ่จะเเยกเพศ ตัวผู้ตัวเมียมักมีขนาดไม่เท่ากัน
- ปฏิสนธิภายในร่างกาย
- บางชนิด เช่น ผึ้งตัวผู้เกิดจากไข่ที่ไม่ได้ปฏิสนธิ เรียกว่า พาร์ทีโนเจเนซิส ( partenogenesis ) 

ลักษณะของอาร์โทรพอดในคลาสต่างๆ
1. คลาสอินเซ็คตา ( insecta ) พวกเเมลงต่างๆ
   - มีชนิดเเละจำนวนมากที่สุด ( 75 % ของโลก )
   - ลำตัว 3 ส่วน ( ส่วนหัว ส่วนอก ส่วนท้อง ) - หนวด 1 คู่
   - ขา 3 คู่ ( ส่วนอกเเบ่งเป็น 3 ปล้อง มีปล้องละ 1 คู่ )
   - บางชนิดมีปีก 2 คู่ ( อยู่ปล้องหลังของอกปล้องละ 1 คู่ )
   - หายใจด้วยท่อลม ( trachea ) 

 

2. คลาสครัสเตเซีย ( Crustacea ) ส่วนใหญ่อยู่ในน้ำ ได้เเก่ กุ้ง ปู ไรน้ำ ( ไรเเดงเเละไรน้ำตาล ) เพรียงหิน จักจั่นทะเล ตัวกะปิ เหาไม้ ( อยู่ตามดินที่ชื้น )
   - ลำตัว 2 ส่วนคือ เซฟาโลทอเเรกซ์ ( หัวกับอก ) เเละส่วนท้อง     
   - หนวด 2 คู่
   - มีรยางค์รอบปากจำนวนมาก              
   - ขาเดิน 5 คู่ ( อยู่ที่ส่วนอก )
   - ส่วนท้องมีรยางค์ 6 คู่ เป็นขาสำหรับว่ายน้ำ 5 คู
   - กุ้งเเละกั้งมีรยางค์เเบนๆคล้ายหางเสือ 1 คู่
   - ขากรรไกร 1 คู่ ( mandible )          
   - หายใจด้วยเหงือก

 

3. คลาสอะเเรชนิดา ( Arachnida ) เเมงมุม เเมงป่อง เห็บ ไร
   - ลำตัว 2 ส่วน คือ เซฟาโลทอเเรกซ์กับท้อง        
   - ขาเดิน 4 คู่
   - ไม่มีหนวด                
   - ไม่มีขากรรไกร
   - รยางค์มักเปลี่ยนไปทำหน้าที่พิเศษ เช่น ต่อมพิษ เขี้ยว หรือ เข็มพิษ
   - หายใจด้วยเทรเคีย หรือ book lung 

 

http://dit.dru.ac.th/biology/arthropod.html       

4. คลาสเมอโรสมาตา ( Merostoma ) เเมงดาทะเล มี 4 ชนิดในโลก ประเทศไทยมี 2 ชนิดคือ เเมงดาจาน
( หางเหลี่ยม ) เเมงดาถ้วย หรือ เหรา ( หางกลม )
   - ลำตัว 2 ส่วนคือ เซฟาโลทอเเรกซ์กับท้อง
   - ตาประกอบ 1 คู่
   - ขาเดิน 5 คู่ โดยคู่สุดท้ายเป็นเเผ่นเเบนใช้ขุดทราย
   - ไม่มีขากรรไกร
   - ไม่มีหนวด
   - มีกระดองโค้งคลุมลำตัว ส่วนท้ายของลำตัวยื่นยาวคล้ายหาง 

http://dit.dru.ac.th/biology/arthropod.html       

5. คลาสซิโลโพดา ( Chilpoda ) เรียกว่า เซ็นติปิด ( centipede ) ได้เเก่ ตะขาบ ตะเข็บ ตะขาบฝอย
   - มีหัวกับลำตัวที่เเบ่งเป็นปล้องๆ 12 - 20 ปล้อง
   - ขาเดินสั้นๆ ปล้องละ 2 คู่      
   - ขากรรไกรเจริญดี
   - หนวด 1 คู่          
   - ดำรงชีพเเบบกินซากพืชสัตว์เน่าเปื่อย ( scavenger )

http://dit.dru.ac.th/biology/arthropod.html           

6. คลาสไดโพลโพดา ( Diploloda ) เรียกว่า มิลลิปิด ( millipede ) ได้เเก่ พวกกิ้งกือ
   - มีหัวกับตัวที่เเบ่งเป็นปล้องๆ 15 - 20 ปล้อง    
   - ขาเดินสั้นๆ ปล้องละ 2 คู่ ขากรรไกรเจริญดี
   - หนวด 1 คู่               
   - ดำรงชีพเเบบกินซากพืชสัตว์ที่เน่าเปื่อย ( scavenger )     

http://nationalzoo.si.edu/Animals/PhotoGallery/AsiaTrail/photos/20041201-213vc.jpg    

ที่มาของข้อมูล http://dit.dru.ac.th/biology/arthropod.html