ศิลปะแบบอยุธยาที่เกิดขึ้นเมื่ออาณาจักรอยุธยาก่อตั้งขึ้นในบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๙ - ๒๔
ในช่วงเวลาอันยาวนานดังกล้าว อยุธยาได้สร้างสรรค์ผลงานด้านศิลปะมากมายหลายแขนงเป็น
แบบแผนและเป็นมรดกตกทอดมาถึงสมัยรัตนโกสินทร์จวบจนทุกวันนี้ ศิลปะอยุธยาสามารถแบ่งออกเป็น ๓ ระยะ ดังนี้

                ศิลปะอยุธยาตอนต้น (พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๒๐๓๑) เป็นศิลปะที่เกี่ยวเนื่องกับขนบประเพณีนิยมและวัฒนธรรม ของอณาจักรใกล้เคียง
                ศิลปะอยุธยาตอนกลาง  (พ.ศ. ๒๐๓๒ - ๒๑๗๒) เป็นศิลปะที่แสดงลักษณะเพาะที่เป็นรูปแบบของตนเอง
                ศิลปะอยุธยาตอนปลาย  (พ.ศ. ๒๑๗๓ - ๒๓๒๐) เป็นศิลปะที่แสดงลักษณะเฉพาะอย่างชัดเจน
                ผลงานศิลปะแบบอยุธยาส่วนมากเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธสาสนาและสถาบันพระมหากษัตริย์ กล่าวคือ
                ด้านสถาปัตยกรรม มีทั้งเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา สถาบันพระมหากษัตริย์และความเป็นอยู่ของประชาชนทั่วไป

                - สถาปัตยกรรมที่เกี่ยวข้องกับพระพุทะสาสนา ในสมัยอยุธยาตอนต้นนิยมสร้างปรางค์เป็นประธานของวัด
ต่อมาในสมัยอยุธยาตอนกลางนิยมสร้างเจดีย์ทรงลังกา และมีการพัฒนาการสร้างเจดีย์ทรงกรวยสี่เหลี่ยมย่อมุม
ตรงเหลี่ยมทั้ง ๔ มุม ซึ่งเรียกว่า  เจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง นับเป็นแบบอย่างเฉพาะของสถาปัตยกรรมอยุธยาที่มีอิทธิพล
ต่อการสร้างเจดีย์ในสมัยต่อมา นอกจากนี้ยังมีการสร้างวิหาร โบสถ์ โดยในสมัยอยุธยาตอนต้นจะนิยมก่อฐานของ
ตัวอาคาร เสา และฝาผนังด้วยอิฐอย่างมิดชิด ผนังอาคารเจาะเป็นช่องแคบๆ คล้ายซี่กรงหรือที่เรียกว่า ลูกฟัก ด้านใน
ก่ออิฐเป็นฐานชุกชี มีบัลลังก์ประดิษฐานพระพุทธปฏิมาพระประธาน ต่อมาในสมัยอยุธยาตอนปลาย ฐานอาคาร
นิยมทำเป็นรูปโค้งคล้ายท้องเรือสำเภา มีการเจาะหน้าต่างที่ผนังอาคารมากขึ้น ตกแต่งประดับซุ้มประตูหน้าต่างอย่าง
ประณีตและใช้กระเบื้องเคลือบมุงหลังคา 
                -สถาปัตยกรรมที่เกี่ยวข้องกับสถาบันพระมหากษัตริย์ ได้แก่ พระราชวังและพระตำหนักต่างๆ มีแบบแผน
ซึ่งได้รับอิทธิพลงความเชื่อจากเขมร เช่น พระที่นั่งนารายณ์ราชนิเวศน์ จังหวัดลพบุรี ตำหนักพระนครหลวง
พระเจดีย์ศรีสุริโยทัย จังหวัดพระนครศรีอยถธยา เป็นต้น

                               ^ พระเจดีย์ศรีสุริโยทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นเจดีย์ทรงกรวยสี่เหลี่ยมย่อมุมไม้สิบสอง
                                                          รูปแบบสถาปัตยกรรมเฉพาะและโดดเด่นในสมัยอยุธยา

_____________________________________

*ขอขอบคุณรูปภาพจาก
http://btgsf1.fsanook.com/weblog/img/url/btgsf1.fsanook.com/album/files/jpg/227/1137285.jpg%3Br:width=415,height=415%3Bfile:49fd2e.jpg