"กว๊าน" หมายถึงหนองน้ำหรือบึงน้ำขนาดใหญ่ คำนี้มีใช้ในท้องถิ่นล้านนาเฉพาะที่เมืองพะเยา พระธรรมวิมลโมลี (ปวง วงศ์เวียง) เจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ อธิบายว่า "กว๊าน" คือ "กว้าน" ด้วยเป็นการกว้านเอาน้ำจากห้วยหนองคลองบึงและแม่น้ำลำธารต่างๆ มาไว้ในที่แห่งเดียว

"กว๊านพะเยา" เป็นบึงน้ำขนาดใหญ่รูปพระจันทร์เสี้ยวเกือบครึ่งวงกลม แหว่งทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือ เกิดจากการยุบตัวของเปลือกโลกเมื่อประมาณ 70 ล้านปีก่อน โอบล้อมดอยแม่ใจซึ่งเป็นภูเขาสูงยาว เป็นแอ่งน้ำที่รวบรวมของลำห้วยต่างๆ 18 สาย จากที่มีสภาพเป็นที่ลุ่มต่ำมีแม่น้ำอิงไหลผ่านก่อให้เกิดน้ำขังเป็นบริเวณกว้างใหญ่เรียกว่า "หนอง" และบริเวณน้ำขังขนาดเล็กเรียกว่า "บวก" ดังนั้น บนที่ลุ่มสองฝั่งแม่น้ำอิงจึงมีหนองและบวกอยู่ทั่วไป

ยามฤดูฝนช่วงปลายกรกฎาคม-พฤศจิกายน น้ำจะขึ้นสูง ทำให้บวกและหนองที่อยู่ติดกันมีน้ำล้นไหลบรรจบกันเป็นพื้นน้ำกว้างใหญ่ 2 ผืน ผืนหนึ่งเรียกว่า "กว๊านหลวง" อยู่ติดกับแม่น้ำอิงฝั่งตะวันตก ไกลออกไปทางทิศตะวันตกมีผืนน้ำผืนที่สองเรียกว่า "กว๊านน้อย" มีร่องน้ำเชื่อมกว๊านทั้งสอง เมื่อพ้นฤดูฝนปริมาณน้ำจะลดลงเรื่อยๆ เหลือเป็นหนองและบวกกับร่องน้ำต่างๆ อยู่ทั่วไป จนถึงฤดูร้อนแผ่นดินแห้งลงสามารถเดินข้ามบริเวณที่ลุ่มต่ำนี้ได้

อ้างอิงhttp://board.palungjit.com/f76/%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B9%8A%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%9B-118622.html