โปรแกรมย่อย (Procedure)

         การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้นสามารถสร้างคำใหม่ขึ้นมาได้ และสามารถเรียกใช้ได้เมื่อต้องการ โดยคำใหม่ที่สร้างขึ้นจะประกอบด้วยคำสั่งต่างๆ รวมกันอยู่ ถ้าหากคำใหม่ที่สร้างขึ้นนี้ไม่มีการคืนค่าออกมา การทำงานจะทำงานเป็นโปรแกรมย่อยหรือที่เรียกกันในภาษาปาสคาลว่า "โพรซีเยอร์"

โครงสร้างโพรซีเยอร์
         ในการเขียนโปรแกรมทุกโปรแกรมจะต้องมีโปรแกรมหลักที่อยู่ใน Begin กับ End. แต่ถ้ามีการสร้างโพรซีเยอร์หรือโปรแกรมย่อยขึ้น จะต้องเขียนโพรซีเยอร์หรือโปรแกรมย่อยไว้นอกโปรแกรมหลัก โครงสร้างของโพรซีเยอร์เป็นดังนี้

รูปแบบ
         procedure       Procedure_Name;
         begin
                                statement;
         end;

        จะเห็นได้ว่าโพรซีเยอร์นั้นมีโครงสร้างคล้ายกับโปรแกรม จะเริ่มด้วยคำว่า Procedure และตามด้วยชื่อโพรซีเยอร์ โดยชื่อนี้จะต้องเป็นไปตามกฎการตั้งชื่อที่ได้ศึกษามา ส่วนการทำงานต่างๆ ภายในโพรซีเยอร์จะเป็นสเตตเมนต์ที่อยู่ภายใน begin กับ end; ในโพรซีเยอร์นั้นจะต้องไม่มี uses เมื่อโปรแกรมหลักต้องการเรียกโพรซีเยอร์ขึ้นมาทำงานก็ทำเพียงเรียกชื่อโพรซีเยอร์ขึ้นมาเท่านั้น
         ในการเขียนโปรแกรมที่มีขนาดใหญ่ โครงสร้างแบบโพรซีเยอร์จะช่วยทำให้โปรแกรมดูง่ายขึ้น สามารถแยกโปรแกรมออกเป็นส่วนๆ ได้ อย่างเช่น ถ้าหากต้องการให้คอมพิวเตอร์วาดรูปหน้าคน เราอาจแบ่งเป็นส่วนที่วาดหัว ส่วนที่วาดตา ส่วนที่วาดปาก ส่วนที่วาดจมูก จากนั้นให้โปรแกรมหลักนำแต่ละส่วนมารวมกัน ดังตัวอย่าง เช่น

ตัวอย่างที่ 1
         โปรแกรมนี้จะให้เลือกเลข 1 หรือ 2 ถ้าหากเลือกเลข 1 คอมพิวเตอร์จะวาดรูปคนยิ้ม ถ้าเป็นเลข 2 จะเป็นรูปคนหน้าดุ การทำงานของโปรแกรมจะสร้างโปรแกรมย่อยสำหรับวาดรูปส่วนต่างๆ ของใบหน้า และให้โปรแกรมหลักเรียกส่วนต่างๆ มาทำงาน

program   Faces;
uses  crt;
var  choice : integer;

procedure DRAW_TOP;      {วาดผม}
begin
       writeln('|^^^^|');
end;

procedure DRAW_EYES;      {วาดรูปตา}
begin
       writeln(' @ @ ');
end;

procedure DRAW_NOSE;      {วาดรูปจมูก}
begin
       writeln(' \ / ');
end;

procedure DRAW_SMILE;        {วาดปากหน้ายิ้ม}
begin
       writeln(' \ _/ ');
end;

procedure DRAW_FROWN;        {วาดปากหน้าดุ}
begin
       writeln('  __  ');
       writeln(' /  \  ');
end;

begin                                      {โปรแกรมหลัก}
clrscr;                                      { ลบจอภาพ }
       write('Enter 1 for happy face or 2 for sad face ');
       readln(choice);
       writeln;
DRAW_TOP;                            { เรียกโปรแกรมย่อยวาดผม }
       DRAW_EYES;                    { เรียกโปรแกรมย่อยวาดตา }
       DRAW_NOSE;                    { เรียกโปรแกรมย่อยวาดจมูก }
           if choice = 1
           then DRAW_SMILE
       else DRAW_FROWN
end.