ประชากรและการสุ่มตัวอย่าง
ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
• ประชากร (Population) หมายถึง หน่วยทุกหน่วย (ซึ่งอาจมีชีวิตหรือไม่มีชีวิตก็ได้) ที่เรา สนใจเช่น จำนวนคนไทยที่เป็นเพศชาย ประชากรคือคนไทยทุกคนที่เป็นเพศชาย จำนวนรถยนต์ในจังหวัดพิษณุโลก ประชากรคือ รถยนต์ทุกคันที่อยู่ในจังหวัดพิษณุโลก ฯลฯ
• ตัวอย่าง (Sample) หมายถึง หน่วยย่อยของประชากรที่เราสนใจ เช่น จำนวนรถยนต์ที่วิ่งในจังหวัดพิษณุโลกซึ่งไม่สามารถจัดเก็บได้ทัน จึงต้องใช้ตัวอย่างซึ่งตัวอย่างจะต้องเป็น รถยนต์ที่กำลังวิ่งอยู่ในจังหวัดพิษณุโลก ฯลฯ
ประเภทของตัวอย่าง
ตัวอย่างแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1. ตัวอย่างที่ทราบความน่าจะเป็นที่จะถูกเลือก
2. ตัวอย่างที่ไม่ทราบความน่าจะเป็นที่จะถูกเลือก
• ตัวอย่างที่ทราบความน่าจะเป็นที่จะถูกเลือก เป็นการเลือกแบบเปิดโอกาสให้ทุกหน่วยในประชากรได้รับการเลือกเท่าๆกัน เรียกว่า เลือกโดยการสุ่ม (Random) ซึ่งมีหลายวิธี
1) การสุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Simple random sampling) หมายถึง การสุ่มตัวอย่างที่ไม่เจาะจงหน่วยใดในประชากร วิธีการเลือกใช้วิธีง่ายๆ เช่น วิธีจับฉลาก มักใช้กับประชากรที่ไม่แตกตางกันมาก
2) การสุ่มตัวอย่างแบบระบบ (Systematic random sampling) เริ่มต้นด้วยการจัดลำดับของหน่วยแต่ละหน่วยแบบสุ่มไว้ก่อน
N = จำนวนประชากร
n = จำนวนตัวอย่าง
เริ่มต้นด้วยลำดับที่ 4 ลำดับต่อไป คือ 4+5,4+5+5,4+5+5+5,………
3) การสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งเป็นกลุ่ม (Clustered random sampling) โดยแบ่งประชากรเป็นกลุ่มๆ แต่ละกลุ่มมีความแตกต่างกันน้อยที่สุด แล้วสุ่มตัวอย่างจากแต่ละกลุ่มอีกครั้งจำนวนเท่าๆกัน
4) การสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งเป็นชั้น (Stratified random sampling) แบ่งประชากรออกเป็นชั้นๆ ชั้นเดียวกันมีความแตกต่างกันน้อยที่สุด แต่มีความแตกต่างระหว่างชั้นมาก แล้วสุ่มตัวอย่างจากแต่ละชั้น เช่น แบ่งตามระดับการศึกษาที่จบ (ต่ำกว่า ป.7,ม.3,ม.6,ปริญญาตรี,ปริญญาโท,ปริญญาเอก)
• ตัวอย่างที่ไม่ทราบความน่าจะเป็นที่จะถูกเลือก ตัวอย่างประเภทนี้ได้มาจากการเลือกที่มีลักษณะดังนี้
1) การเลือกโดยกำหนดสมบัติของหน่วยที่จะเลือก (Quata sampling) เช่น คนที่มีวุฒิปริญญาตรี 20 คน
2) การเลือกโดยเจาะจงหน่วยที่ต้องการ (Purposive sampling) เช่น เลือกเพราะความคุ้นเคย เลือกเพราะสะดวกในการเก็บข้อมูล
ค่าต่างๆ ที่คำนวณได้จากประชากรจะเรียกว่าค่า พารามิเตอร์ (Parameter) ส่วนค่าต่างที่คำนวณได้จากกลุ่มตัวอย่างจะเรียกว่าค่าสถิติ (Statistics)