เพื่อนนั้นสำคัญไฉน ?

                นักเรียนปัจจุบันจำนวนไม่น้อยกว่า 95 % เป็นคนดี มีน้ำใจขยันหมั่นเพียร  ตั้งใจศึกษาเล่าเรียนไม่น่าเป็นห่วง  แต่มีอยู่ 5 % ที่เหลือนี่แหละที่น่าเป็นห่วง กลัวว่าจะไปไม่ตลอดรอดฝัง แต่อย่างไรเขาก็ยังคงเด็กที่อาจจะหลงผิดไปบ้างเราจะทอดทิ้งไม่ได้ เราต้องช่วยกันพาเขาไปให้ถึงฝั่งให้ได้ จึงต้องขอร้องพวกเรา 95 % ต้องไม่ดูดายต้องช่วยเพื่อนของเรา ไม่ว่าจะต้องตักเตือน ให้คำแนะนำทั้งด้านวิชาการและด้านอื่น ๆ พวก 5 % นี้ เขาหนีไม่ค่อยให้ครูตักเตือนหรือพ่อแม่ ครูอาจารย์ตักเตือนเขาก็ไม่เชื่อ จึงจำเป็นต้องเป็นหน้าที่ของเพื่อน ๆ ช่วยกัน เชื่อว่าพวกเราทำได้ และทำได้ดีด้วย เพราะว่าพวกเขาเหล่านั้นเชื่อเพื่อน ๆ มากกว่าพ่อแม่และครูเสียอีก                ทำไมนักเรียนจึงเชื่อเพื่อน ๆ มากกว่าพ่อแม่และครู เนื่องจากคนเรานั้นจะต้อมีความสัมพันธ์กับคน 6 ประเภท เปรียบเสมือนทิศทั้ง 6 ที่อยู่รอบตัวเรา ดังนี้   1. ปุรัตถิมทิส ทิศเบื้องหน้า ได้แก่ บิดา มารดา 
   2. ทักขิณทิสทิศเบื้องขวา ได้แก่ ครูอาจารย์
   3. ปัจฉิมทิส ทิศเบื้องหลัง ได้แก่ สามีภรรยา
   4. อุตตรทิส ทิศเบื้องซ้ายได้แก่ มิตรสหาย
   5. อุปริมทิส ทิศเบื้องบนได้แก่ พระสงฆ์ สมณพราหมณ์
   6. เหฏฐิมทิส ทิศเบื้องล่าง ได้แก่ ลูกจ้างกับนาย                 (ค้นหาความรู้เรื่องทิศหกเพิ่มเติมได้ที่  www.learntripitaka.com/scruple/thit6.htm  )
                ตามปกติทิศที่เกี่ยวข้องกับนักเรียนมากที่สุดจะมี 3 ทิศ คือ ทิศเบื้องหน้า ได้แก่บิดา มารดา ทิศเบื้อขวา  ได้แก่ ครูอาจารย์ และทิศเบื้องซ้าย ได้แก่ มิตรสหาย ส่วนอีก 3 ทิศ นั้นก็จะมีความสัมพันธ์น้อยลงไป เราลองมาดูซิว่าเมื่อเราต้องสัมพันธ์กับทิศทั้ง 3 เรานั้นมันเป็นอย่างไร ก็คือหน้าที่ของแต่ละฝ่ายจะต้องปฏิบัติและประพฤติตนอย่างไรจึงจะเหมาะสม ซึ่งนักเรียนส่วนใหญ่คงปฏิบัติอยู่แล้วยกเว้นเพื่อนของเราอีกประมาณ 5 % นั่นแหละ

                หน้าที่ของบิดามารดา พึงมีต่อบุตร คือ ห้ามปรามจากความชั่ว ให้ตั้งอยู่ในความดี ให้ศึกษาศิลปวิทยา หาคู่ครองที่สมควรให้ มอบทรัพย์สมบัติให้ในโอกาสอันสมควร ซึ่งพ่อแม่ทุกคนได้ปฏิบัติอยู่แล้ว ถึงแม้บางครอบครัวจะมีปัญหาก็ตาม ในใจขอท่านทั้งสองและการปฏิบัติของท่านก็ต้องการให้บุตรเป็นคนดี

                หน้าที่ของบุตร พึงมีต่อบิดามารดา คือ ท่านเลี้ยงเรามาแล้วเลี้ยงท่านตอบ ช่วยทำกิจของท่าน  ดำรงวงศ์สกุล ประพฤติตนให้เหมาะสมกับความเป็นทายาท เมื่อท่านล่วงลับไปแล้วทำบุญอุทิศให้ท่าน นักเรียนได้มีความคิดที่จะปฏิบัติแบบนี้หรือไม่ ถ้ายังไม่ได้คิดก็คิดซ๊ะ แล้วพยายามปฏิบัติให้ได้จะได้ชื่อว่าเป็นลูกที่ดี

                หน้าที่ของครูอาจารย์ พึงมีต่อศิษย์ คือ ฝึกฝนแนะนำให้เป็นคนดี  สอนให้เข้าใจแจ่มแจ้ง สอนศิลปวิทยาให้สิ้นเชิง ยกย่องให้ปรากฏในหมู่เพื่อน สร้างเครื่องคุ้มกันภัยในสารทิศคือ สอนให้ศิษย์ปฏิบัติได้จริง นำวิชาไปเลี้ยงชีพทำการงานได้ สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ก็เชื่อว่า ครูอาจารย์ทั้งหลายคงได้ปฏิบัติอยู่ แต่ถ้าใครไม่เคยรู้มาก่อน หรือ ยังปฏิบัติไม่ครบถ้วนก็หาทางปรับปรุงแก้ไขพฤติกรรมปฏิบัติให้ครบถ้วนจะได้ชื่อว่าเป็นปูชนียบุคคล

                หน้าที่ของศิษย์ พึงมีต่อครูอาจารย์ คือ ลุกต้อนรับแสดงความเคารพ เข้าไปหา ใฝ่ใจเรียน ปรนนิบัติ  เรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ เชื่อว่านักเรียนส่วนใหญ่คงได้ประพฤติปฏิบัติอยู่แล้วเช่นกัน แต่เพื่อน ๆ ที่เหลืออีก 5 % หรือมากกว่านั้นคงปฏิบัติไม่ครบแน่นอนโดยเฉพาะเรื่อง ใฝ่ใจเรียน และเรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ ก็อยากให้นักเรียนทุกคนได้ปฏิบัติให้ครบถ้วน จำได้ไหมในวันไหว้ครูพวกเธอกล่าวอะไรไว้ในวันนั้น

หน้าที่ของมิตรสหาย พึงมีต่อกัน คือ  เผื่อแผ่แบ่งปัน  พูดจามีน้ำใจ  ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน  มีตนเสมอร่วมสุขร่วมทุกข์ด้วย ซื่อสัตย์จริงใจต่อกัน   เมื่อเพื่อนประมาทช่วยรักษาป้องกัน เมื่อเพื่อนประมาท ช่วยรักษาทรัพย์สมบัติของเพื่อน ในคราวมีภัย เป็นที่พึ่งได้ ไม่ละทิ้งในยามทุกข์ยาก นับถือตลอดถึงวงศ์ญาติของมิตร เรื่องนี้นักเรียนทุกคนเข้าใจดีและปฏิบัติต่อเพื่อนครบถ้วนอยู่แล้ว ยกเว้นเพื่อนที่ไม่ได้คิดว่าเราเป็นเพื่อน
                เห็นหรือยังว่า ถ้านักเรียนปฏิบัติตนเช่นนี้ก็เป็นคนดีแล้ว อีก 3 ทิศที่เหลือเมื่อโตขึ้นและจะต้องมีความสัมพันธ์มากขึ้นรับรองว่าพวกเราปฏิบัติได้อย่างแน่นอน แต่ที่บอกว่านักเรียนเชื่อเพื่อน ๆ มากกว่าใคร ๆ นั้นก็เพราะว่า เพื่อนบางคน ทิศเบื้องหน้า และทิศเบื้อขวา บกพร่อง เช่น มีปัญหาครอบครัวหย่าร้างกัน เป็นลูกกำพร้า และปัจจุบันมีปัญหาเป็นลูกกำพร้าเทียมคือพวกที่มาอยู่หอพัก ส่วนในโรงเรียนก็ได้ครูอาจารย์ที่ไม่ค่อยเอาใจใส่ หรือได้ครูอาจารย์ที่มีปัญหาทางครอบครัว ทางเศรษฐกิจ หรือปัญหาต่าง ๆ นานา ที่ไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ของตนได้อย่างสมบูรณ์ เมื่อเป็นเช่นนี้ เพื่อนนักเรียนจะไปพึงใคร นอกจากทิศเบื้องซ้าย คือ เพื่อน ๆ นั่นเป็นสาเหตุที่ว่านักเรียนสมัยนี้เชื่อเพื่อน ๆ มากกว่าใคร ๆ เพราะเขาขาดที่พึ่ง ถ้าได้เพื่อนดีก็ดีไป และถ้าได้เพื่อนไม่ดีล่ะจะทำอย่าไร คงต้องหาที่พึ่งต่อไป ซึ่งหนีไม่พ้นทิศเบื้องหลัง คือสามีภรรยา นั่นก็คงเป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้วัยรุ่นเรามีเพศสัมพันธ์ หรืออยู่กินกันก่อนวัยอันควรซึ่งเกิดปัญหาทางสังคมขึ้นมาอีกมากมาย ดังนั้นการแก้ปัญหานี้จึงต้องร่วมมือกันทั้งสามฝ่าย คือ บิดา มารดา  ครูอาจารย์ และเพื่อน ๆ ช่วยกันปฏิบัติหน้าที่อันพึงมีต่อบุคคลตามแต่ฐานะของความสัมพันธ์ ให้ดีที่สุด สังคมไทยจะเป็นสังคมที่น่าอยู่