ร่ายยาว
ลักษณะการแต่ง ร่ายยาวไม่กำหนดจำนวนคำ หรือวรรคแน่นอน จะใช้คำมากเท่าไรก็ได้ แต่ไม่ควรน้อยกว่า 5 คำ
การสัมผัสจะให้คำสุดท้ายของวรรคต้นสัมผัสคำใดคำหนึ่งของวรรคต่อๆไปโดยไม่กำหนดว่าจะเป็นคำไหน
แต่อย่าให้อยู่ใกล้ชิดกับคำสุดท้าย ส่วนเอกโทก็ไม่บังคับ ร่ายยาวนี้ใช้แต่งเทศน์ หรือบทสวด
ที่ต้องว่าเป็นทำนอง เช่น เทศน์มหาชาติ เทศน์ธรรมวัตร เมื่อจบความตอนหนึ่งๆมักลงท้ายด้วยคำว่า นั้นแล
นั้นเถิด นี้แล ฉะนี้แล ด้วยประการฉะนี้
แผนผัง
ที่มาภาพ : น.ส.อานิสา สอนพงษ์
ตัวอย่าง
โพธิสตฺโต สมเด็จพระบรมโพธิสัตว์ อันสร้างสมดึงส์ปรมัตถบารมี เมื่อจะรับวโรรัตนเรืองศรีแปดประการ
แด่สำนักนิท้าวมัฆวานเทเวศร์ ก็ทูลแก่ท้าวสหัสเนตรฉะนี้
จาก กาพย์มหาชาติ สักรบรรพ