ภาษาไทยเพื่อการเรียนรู้
เรื่องที่ 10 ราชาศัพท์
มีที่ต้องระวัง
- พระนามของพระราชินี, พระบรมโอรสาธิราช และพระเทพ" นะมีไปยาลน้อย(ฯ) ตรงกลาง เพื่อย่อชื่อพระองค์ท่าน
- ชื่อเจ้าฟ้าหญิงจุฬาภรณ คำว่า"ภรณ" ไม่มีเครื่องหมาย" ์"
- ชื่อพระองค์โสมและพระองค์ภา ไม่มีคำว่า"สมเด็จ"นำหน้า
การทำนามเป็นนามราชาศัพท์
นามราชาศัพท์คือ คำราชาศัพท์ที่ขึ้นด้วย "พระ" เช่น พระทหัย พระบิดา พระอุปถัมภ์
จะมีคำที่ขึ้นต้นด้วย"พระ"แต่ไม่ใช่นามราชาศัพท์คำเพียงคือ พระราชทาน (เป็นกริยาราชาศัพท์)
ขั้นตอนการทำนามเป็นนามราชาศัพท์เราต้องทำนามที่ชาวย้างอย่างเราใช้เป็นนามหรู(นามสุภาพมาก)แล้วก็ทำนามหรูให้เป็น
นามราชาศัพท์ เช่น มือ > หัตถ์ > พระหัตถ์ ความคิด>ดำริ>พระดำหริ
- ทีนี้ก็มีอีกนิดนึง คือ มีบางคนคงถามว่าแล้วทำไมเคยได้ยินว่ามีพระราชดำริ พระบรมราโชวาท ก็มาถึงว่า พอเราทำนามนั้น
เป็นนาทราชาศัพท์ เราก็มาดูอีกว่าเราสามารถเลื่อนในคำนำหน้านาทได้ไหม คือ เขามึคำอยู่ 3 คำเอาไว้ให้นำหน้าคำนาน
ราชาศัพท์คือ
พระบรม พระราช พระ
1.พระบรม ใช้กับ king เท่านั้น
2.พระราช ใช้ได้ 4 องค์คือ king queen พระบรมโอรสาธิราช สมเด็จพระเทพฯ
3.พระ ใช้กับยศ "พระองค์เจ้าขึ้นไป
ที่ควรจำ
1.อาคันตุกะ แปลว่า คนที่มาเยี่ยม (จริง ๆ ก็คือแขก แต่กลัวเขียนว่า"แขก" แล้วบางคนจะนึกถึง คนขายโรตี คนขายถั่ว
แล้วก้อคนเต้นระบำรอบเขา 48 ลูก)
ถ้าเป็นแขกเป็นคนธรรมดา เรียกว่า อาคันคุกะ
ถ้าเป็นของ king queen เรียกว่าพระราชอาคันตุกะ
-นายกฯอังกฤษเดินทางมาเยือนไทยในฐานะพระราชอาคันตุกะของในหลวง
-สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาทรงเป็นอาคันตุกะของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา
2.กำหนดการ ใช้กับการกำหนดเรื่องทั่ว ๆ ไป
หมายกำหนดการ ใช้กับเรื่องที่ราชสำนักกำหนด
3.วันคล้ายวันเกิด ถ้าเป็นวันคล้ายวันเกิดในหลวง เรียกว่า วันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ (แอบเห็นคำว่า"บรม" ไหม - -
นั่นแหละแสดงว่าเป็นของ K) บางทีเราก้อเรียนว่า"วันเฉลิมพระชนมพรรษา"
4.อายุ
อายุของในหลวงและพระบรมราชินี เราเรียกว่า"พระชนมพรรษา" ส่วนอายุของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชและ
สมเด็จพระเทพฯ เราเรียกว่า"พระชนมายุ"
การทำเป็นกริยาราชาศัพท์
1. ให้เปลี่ยนกริยานั้นเป็นกริยาราชาศัพท์เลย ถ้าเปลี่ยนได้
2. ถ้าไม่สามารถเปลี่ยนได้ทันทีให้เอา ทรง มานำหน้า(แต่ต้องแอบรู้กันก่อนนะว่าเราจะเอา ทรง +อะไรก็ได้
แต่ห้ามเอาทราง + กริยาราชาศัพท์ เช่น ทรงเสด็จ ทรงประทาน) กริยาราชาศัพท์ เช่น ทรงวิ่ง ทรงม้า ทรงช้าง
ทรงพระราชนิพนธ์
สรรพนามราชาศัพท์
1.เวลาเจอเจ้านายชั้นสูงให้เราเรียกตัวเองว่า"ข้าพระพุทธเจ้า"
2.เวลาแทนชื่อเจ้านาย ถ้าเป็นในหลวง,พระราชินี เรียกพระองค์ท่านว่า ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ถ้าเป็นพระบรมโอรสาธิราช
พระเทพ เรียกพระองค์ท่านว่า"ใต้ฝ่าละออกพระบาท" เจ้าฟ้าหญิง ใช้คำว่า "ใต้ฝ่าพระบาท"
3.เวลาจะพูด ถ้าเป็น K Q ใช้ "ขอพระราชทานกราบบังคมทูลกราบฝ่าละอองพระบาท" ฝ่าละออง...ไม่มีคำว่า"ใต้"นะ
4.เวลาพูดจบให้ลงท้ายว่า"ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ"ถ้าเป็นจดหมาย"ควรมิควรสุดแล้วจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ"
5.คำว่า"ต่อหน้า" ใช้ว่า"เฉพาะพระพักตร์"
สำหรับพระสังฆราชให้ใช้ราชาศัพท์เท่ากับองค์ภาเช่นเสวย บรรทม ประชวร
ระวัง!พระสงฆ์องค์อื่นถึงจะเป็นพระราชคณะ ยังไงก็ยังไม่ใช่สังฆราชก็ใช้คำสำหรับพระธรรมดาเช่นฉัน