โรคโปลิโอ 

http://www.healthyability.com/new_version5/image_library/thumb/polio.jpg

โปลิโอ (Poliomyelitis) เป็นโรคที่พบได้ไม่น้อยในบ้านเรา พบในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ เป็นเหตุให้ขาพิการไปจนตลอดชีวิต บางครั้งอาจพบระบาดได้รวดเร็ว เป็นโรคที่สามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน

สาเหตุ

เกิดจาก เชื้อโปลิโอ ซึ่งเป็นไวรัส (Poliovirus) ติดต่อโดยการกินหรือสูดเอาเชื้อเข้าไปในร่างกาย แล้วทำให้ประสาทหลังส่วนที่บังคับการทำงานของกล้ามเนื้อเสียไป ถ้าเป็นรุนแรงประสาทสมองจะเสียด้วย
ระยะฟักตัว 3-35 วัน (พบบ่อยคือ 6-20 วัน)

อาการ

เริ่มแรก จะมีอาการคล้ายไข้หวัด คือมีไข้สูง ปวดศีรษะ เจ็บคอ อาจมีน้ำมูก อาจมีอาการท้องอืด คลื่นไส้ ท้องเดิน หรือท้องผูก ต่อมาอาจมีอาการคอแข็ง หลังแข็งกล้ามเนื้อแขนขามีอาการปวดเจ็บ เต้นกระตุก และอ่อนปวกเปียกในเวลารวดเร็ว ส่วนมากจะพบที่ขาเพียงข้างเดียว อาการเหล่านี้ เกิดขึ้นขณะที่ยังมีไข้
ในทารกอาจมีอาการแขนขาอ่อนปวกเปียก โดยไม่มีอาการไข้นำมาก่อนก็ได้
ถ้าเป็นรุนแรง อาจมีอาการอัมพาตของแขนขาทั้งหมด ถ้ากล้ามเนื้อกะบังลมและกล้ามเนื้อหน้าอกเป็นอัมพาต จะทำให้หายใจไม่ได้ มีอันตรายถึงตายได้           

สิ่งตรวจพบ
ไข้ ขาอ่อนปวกเปียก แต่ยังรู้สึกเจ็บ
เมื่อใช้ค้อนยางเคาะดูรีเฟลกซ์ (reflex) ของข้อเข่า และข้อเท้า จะพบว่ามีน้อยหรือไม่มีเลย
ถ้าเป็นมากจะมีอาการเป็นอัมพาตทั้งตัวและหายใจ ลำบาก คอแข็ง หลังแข็ง

อาการแทรกซ้อน 

คนที่มีอาการเฉพาะที่ขา ส่วนหนึ่งจะหายและแข็งแรงเป็นปกติ ส่วนหนึ่งอาจจะค่อย ๆ ดี ขึ้นจนเกือบปกติ แต่ส่วนหนึ่งจะพิการตลอดไป
ถ้าเชื้อโรคลุกลามขึ้นสมอง จะทำให้หยุดหายใจตายได้ หรือไม่ก็มีโรคแทรก เช่นปอดอักเสบ กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ปวดบวมน้ำ (Pulmonary edema)

การรักษา

1. ในรายที่มีเพียงอาการขาอ่อนปวกเปียก ไม่มียาที่จะรักษาโดยตรง ให้รักษาตามอาการ โดยนอนพักอย่างเต็มที่ เอาผ้าชุบน้ำอุ่นประคบตามกล้ามเนื้อ เพื่อช่วยลดอาการเจ็บปวด แล้วช่วยจับแขนขาให้เคลื่อนไหวไปมา หลังจากนั้น 1 เดือน ให้ทำการนวดแบบการนวดคนเป็นอัมพาต และหัดเดิน (วิธีการโดยละเอียดควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหรือนักกายภาพบำบัด)
2. ในรายที่เป็นอัมพาตทั้งตัว หายใจลำบาก ให้รีบส่งโรงพยาบาล อาจต้องทำการช่วยหายใจด้วยวิธีการต่าง ๆ และรักษาโรคแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

ข้อแนะนำ
1. โรคนี้ป้องกันได้โดยให้กินวัคซีนโปลิโอ ตั้งแต่อายุได้ 2 เดือน ดังนั้นควรหาวิธีแนะนำให้ชาวบ้านมารับวัคซีนโปลิโอให้ทั่วถึง
2. ผู้ที่ได้รับเชื้อโปลิโอเข้าร่างกาย ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการแสดง หรืออาจมีเพียงอาการคล้ายไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ท้องเดิน แต่จะแพร่เชื้อให้ผู้อื่นทางอุจจาระได้ บางคนมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงเพียงเล็กน้อย แล้วหายเป็นปกติดี มีเพียงส่วนน้อยที่อาจพิการหรือตาย
3. ผู้ป่วยที่ขาพิการ การรักษาทางกายภาพบำบัดจะช่วยได้มาก พ่อแม่พี่น้องควรให้ความเห็นใจเอาใจใส่ ดูแลให้เด็กได้รับความอบอุ่นทางจิตใจ