บทสรุป

           ย้อนอดีตไปร่วม 28 ปีเศษที่วีรชนคนกล้า และนักศึกษาผู้รักชาติได้เสียสระเลือดเนื้อและชีวิต เพื่อต่อสู้กับระบบเผด็จการ ในช่วงปีพศ. 2516 กลุ่มนักศึกษาจากหลายสถาบัน มีแกนนำโดยม.ธรรมศาสตร์ ได้ร่วมกับโค่นล้มเผด็จการ ทรราชได้สำเร็จ แต่คลื่นใต้น้ำยังมีอยู่ ผ่านไป 3 ปี ในปีพศ.2519 กลุ่มอำนาจเก่าได้ใช้แผนการล้มสมาพันธ์นักศึกษาทุกวิถีทาง ใช้กำลังเข้าปราบปรามโดยกลุ่มกระทิงแดง คุกคามชีวิตและความปลอกภัยของนักศึกษา จนเกิดเหตุการณ์มหาวิบปโยกของไทย วันที่ 6 ตุลาคม 2519 นักศึกษาถูกทำร้ายและฆ่าตาย เสียชีวิตไปจำนวนมาก และอีกกลุ่มต้องหนีเข้าป่าเพื่อต่อสู้กับฝ่ายเผด็จการ

ย้อนรำลึก...สิบสี่-หกตุลา วีรกรรมเพื่อประชาธิปไตย
          ย่างเข้าสู่เดือนตุลาคมคราใด สิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นสัญลักษณ์ของเดือนนี้ที่ใคร ๆ ต่างไม่ลืมที่จะนึกถึงก็คือ เหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 และ 6 ตุลา 2519

            ....วันเวลาที่มีบทบาทสำคัญต่อประวัติศาสตร์การเมืองไทย !!!14 ตุลาคม 2516 "วันมหาวิปโยค" นักเรียน นิสิต นักศึกษา รวมทั้งประชาชนกว่าครึ่งล้าน รวมตัวประท้วงเรียกร้องรัฐธรรมนูญโดยมีนักศึกษาเป็นแนวร่วมสำคัญ เพราะช่วงนั้นเกิดการใช้อำนาจเผด็จการ โดยจอมพลถนอม กิตติขจร ปฏิวัติยึดอำนาจตัวเองเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกา ยน 2514 ยกเลิกรัฐธรรมนูญ ปี 2511 จัดตั้งรัฐบาลคณะปฏิวัติขึ้นปกครองประเทศ

             แรงปะทุเกิดขึ้น เมื่อมีการจับกุมกลุ่มผู้เรียกร้องจำนวน 13 คน ด้วยข้อหาขัดขืน คำสั่งคณะปฏิวัติมั่วสุมชุมนุมทางการเมืองเกินกว่า 5 คนและข้อหาร้ายแรงว่าเป็นกบฏ จึงเกิดการชุมนุมครั้งใหญ่ นักศึกษา ประชาชนหลั่งไหลมาที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ เกิดการเดินขบวนครั้งใหญ่ในวันที่ 13 ตุลาคม 2516 ฝูงชนนับแสนออกเดินจากธรรมศาสตร์ไปตามถนนราชดำเนิน สู่ลานพระบรมรูปทรงม้า จนเวลา 20.00 น. รัฐบาลจึงยอมปล่อยตัวผู้ถูกจับกุมโดยไม่มีเงื่อนไข และรับรองว่าจะร่างรัฐธรรมนูญให้เสร็จภายใน 1 ปี

             แต่แล้วเช้าตรู่ของวันที่ 14 ตุลาคม 2516 ขณะกลุ่มผู้ชุมนุมกำลังจะสลายตัว การนองเลือดก็เกิดขึ้น ด้วยกลุ่มผู้ชุมนุมถูกตำรวจปิดกั้นเส้นทางเดิน เกิดการปะทะกันอย่างรุนแรง กลายเป็นจลาจลกลางเมือง สภาพบ้านเมืองเสียหายย่อยยับแทบทุกถนน เหตุร้ายมาสงบลงได้เมื่อค่ำวันที่ 15 ตุลาคม 2516 เมื่อจอมพลถนอม กิตติขจร จอมพลประภาส จารุเสถียร และ พ.อ.ณรงค์ กิตติขจร ออกเดินทางไปนอกประเทศ หลังจากนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายสัญญา ธรรมศักดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับใหม่

             นับเป็นประวัติศาสตร์หน้าสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงพลังมวลชนในการรวมตัวเรียกร้องให้ได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญ แต่ก็ต้องเสียชีวิตเลือดเนื้อผู้คนถึง 71 ชีวิต บาดเจ็บอีกหลายร้อย ราย พิการ 45 คน จิตฟั่นเฟือน 27 คน ทุพพลภาพ 11 คน สูญหาย 4 คน !!!