การฟื้นฟูเศรษฐกิจ
การฟื้นฟูเศรษฐกิจ
1) เงินตรา เงินตราที่ใช้ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นเป็นเงินพดด้วง มีตราเครื่องหมายประจำรัชกาลตีกำกับไว้ ดังนี้
รัชกาลที่ 1 อุณาโลม กับ จักร
ที่มาของรูปภาพ : http://www.weloveshopping.com/template/e2/showproduct.php?pid=11925917&shopid=133563
รัชการลที่ 2 ครุฑ กับ จักร
ที่มาของรูปภาพ : http://www.weloveshopping.com/template/e2/showproduct.php?pid=11925957&shopid=133563
รัชกาลที่ 3 ปราสาท กับ จักร
2) รายได้ประเทศ มีแหล่งที่มา 3 ทางด้วยกัน คือ
2.1) รายได้จากการค้าต่างประเทศ การค้ากับต่างประเทศส่วนใหญ่ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นทำกับจีน โดยใช้เรือสำเภา อยู่ในความดูแลของกรมท่า (พระคลังสินค้า) ผู้บังคับบัญชากรมท่าที่มีพระปรีชาสามารถมาก คือ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ พระเจ้าลูกยาเธอในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
2.2) รายได้จากภาษีอากร
ภาษีอากรที่เก็บภายในประเทศ มี 4 ชนิด ได้แก่
1. จังกอบ คือ การเรียกเก็บสินค้าของราษฎร โดยชักส่วนสินค้าที่ผ่านด่านทั้งทางบก และทางน้ำ ในอัตรา 10 หยิบ 1
2. อากร คือ เงินหรือสิ่งของที่รัฐบาลเรียกเก็บจากผลประโยชน์ของราษฎรที่ได้จากการประกอบอาชีพนอกจากอาชีพค้าขาย เช่น อากรค่านา อากรค่าน้ำ อาการสุรา เป็นต้น
3. ส่วย คือ เงินหรือสิ่งของที่ไพร่ส่วยนำมาให้แก่ทางราชการทดแทนการเข้าเดือน
4. ฤชา คือ ค่าธรรมเนียมที่ทางราชการเรียกเก็บฉพาะรายเป็นค่าบริการที่หน่วยราชการของรัฐจัดให้ เช่น การออกโฉนดที่ดิน
ภาษีอากรที่ได้จากการภายนอกประเทศ
1. ภาษีเบิกร่องหรือภาษีปากเรือ ภาษีที่เก็บจากเรือสินค้าต่างประเทศ โดยคิดจากขนาดความกว้างของปากเรือ หรือยานพาหนะที่บรรทุกสินค้าเข้ามา โดยคิดอัตราเป็นวา
2. ภาษีสินค้าออก รัฐบาลไทยเรียกเก็บตามประเภทของสินค้า เช่น ข้าวสารหาบละ 1 สลึง น้ำตาลหาบละ1 สลึง เป็นต้น
3) รายได้จากสินค้าผูกขาด และสินค้าต้องห้าม
1. สินค้าผูกขาด คือ สินค้าที่รัฐบาลผูกขาดเป็นผู้ซื้อขายแต่ผู้เดียว เพื่อความปลอดภัย และความมั่นคงของประเทศ เช่น อาวุธปืน ดินระเบิด เป็นต้น
2. สินค้าต้องห้าม คือ สินค้าที่หายาก มีราคาแพง เป็นที่ต้องการของต่างประเทศ เช่น งาช้าง รังนก เป็นต้น สินค้าต้องห้ามเหล่านี้แม้ชาวต่างประเทศมีสิทธิ์ซื้อได้ แต่ก็ต้องซื้อผ่านรัฐบาลไทย