การปรับตัวให้เข้ากับความเป็นจริงของยุคใหม่

     ยุคแห่งโลกาภิวัตน์เปรียบได้กับขบวนรถไฟที่มีอัตราแล่นความเร็วสูง  ซึ่งผู้โดยสารจะต้องพยายามขึ้นรถไฟให้ทันเวลา  มิฉะนั้นก็จะพลาดรถไฟเที่ยวนั้นและหมายถึงการพลาดโอกาส  ข้อสังเกตดังกล่าวนี้เกิดในยุคการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศกำลังพัฒนาในห้าทศวรรษที่ผ่านมา  โดยมีการกล่าวเสมอว่า  ประเทศด้อยพัฒนาประเทศใดก็ตามที่ไม่สามารถจะปรับตัวให้ทันกับยุคสมัยในการพัฒนาเศรษฐกิจ  ก็เท่ากับจะพลาดขบวนรถไฟกลายเป็นประเทศตกหลังที่ล้าหลังอย่างน่าเสียดายยิ่ง
แต่ข้อที่น่าสังเกตก็คือ  การเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบันซึ่งได้แก่ยุคโลกาภิวัตน์และยุคข่าวสารข้อมูลเกิดขึ้นในอัตราที่เร็วกว่าการเปลี่ยนแปลงในหลังสงครามโลกครั้งที่สองเป็นอย่างมาก  ทั้งนี้เนื่องจากว่าการเปลี่ยนแปลงในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่สองนั้นมุ่งเน้นการพัฒนาอุตสาหกรรมซึ่งเกิดขึ้นเมื่อ 300 ปีที่แล้วในอังกฤษ  และขยายต่อไปยังยุโรปตะวันตกและสหรัฐอเมริกา  และยุคปัจจุบันเป็นยุคข่าวสารข้อมูลหรือที่เรียกว่ายุค Digital ซึ่งทุกอย่างเคลื่อนไหวเร็วมาก  วิทยาการและเทคนิคใหม่ๆ เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา  ตัวอย่างเช่น  กล้องถ่ายรูปสมัยใหม่ซึ่งได้แก่กล้องถ่ายรูปยุคดิจิตอลได้ทำให้กล้องโบราณซึ่งใช้ฟิล์มและอัดรูปกลายเป็นของเก่าซึ่งต้องอยู่ในพิพิธภัณฑ์ในที่สุด

คงจำกันได้ว่า  วิทยาการการถ่ายรูปได้มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา  จากกล้องถ่ายรูปแบบเก่าซึ่งเป็นภาพขาวดำ  จนมาถึงการถ่ายรูปซึ่งเป็นภาพสี  และการถ่ายรูปฉับพลันได้แก่กล้องโพรารอยด์  ในกณรีของกล้องถ่ายรูปนั้นเริ่มตั้งแต่กล้องบอกซ์จนมาถึงกล้องที่ถ่ายเสร็จและโยนทิ้งได้เลย  และมาในปัจจุบันก็ได้แก่กล้องถ่ายรูปดิจิตอลในรูปแบบธรรมดาหรือแม้แต่ในรูปแบบโทรศัพท์มือถือ  การพัฒนาที่รวดเร็วเช่นนี้ทำให้หลายคนติดตามไม่ทัน 

ในแง่ของห้องทำงานของนักธุรกิจนั้น  ในปัจจุบันไม่มีนักธุรกิจรุ่นใหม่คนใดที่จะไม่มีสมองกลอยู่ในห้องทำงาน  ซึ่งถ้าขาดสมองกลเมื่อใดกิจกรรมทั้งหมดของสำนักงานนั้นก็คงจะกลายเป็นง่อยทันที  เครื่องพิมพ์ดีดแบบเก่ามีคุณสมบัติเป็นเพียงของเก่าโบราณมากกว่าการทำงาน

จริงๆ แล้วเพียงประมาณ 30 ปีที่ผ่านมา  เครื่องพิมพ์ดีดไฟฟ้าถือเป็นนวัตกรรมที่สำคัญยิ่งในขณะนั้น  ห้องแล็ปคอมพิวเตอร์จะมีเครื่องจักรใหญ่มหึมาซึ่งทำหน้าที่เพียงแจงนับความถี่เท่านั้น  การคำนวณก็จะใช้คำนวณแบบพื้นๆ  มีตารางแบบธรรมดา  และนักศึกษาที่อยู่ในห้องแล็ปคอมพิวเตอร์ก็จะง่วนอยู่กับเครื่องจักรใหญ่โดยมีแผ่นกระดาษที่พิมพ์ออกมาจากเครื่องพร้อมกับตัวเลขที่ได้จากการคำนวณต่างๆ
ในปัจจุบันเครื่องสมองกลเล็กขนาดเท่ากับสมุดบันทึกที่เรียกว่าโน็ตบุ๊คสามารถทำงานแทนเครื่องจักรใหญ่ๆ  และยิ่งถ้าเป็นสมองกลฉบับกระเป๋าโดยสามารถใส่ในกระเป๋าเสื้อได้ก็เป็นเรื่องที่อัศจรรย์ยิ่ง  เครื่องดังกล่าวสามารถใช้เป็นเครื่องโทรศัพท์พร้อมทั้งส่งแฟกซ์ ส่งอีเมล์ ได้ด้วย  ความอัศจรรย์ในส่วนนี้เป็นเรื่องที่ปฏิเสธไม่ได้

การเสนอบทความซึ่งเคยกระทำโดยการใช้เครื่องฉายสไลด์หรือโปรเจ็กเตอร์พร้อมทั้งแจกเอกสารเป็นปึกๆ  ได้เปลี่ยนเป็น Power Point เพียงแผ่นดิส 1 แผ่น  ในส่วนนี้นั้นทำให้นักวิชาการจำนวนไม่น้อยตกหลังไม่ทันยุคอย่างน่าเสียดายยิ่ง  ที่น่าตลกก็คือยังมีนักวิชาการจำนวนหนึ่งถามหาดินสอเป็นจำนวนหลายแท่งเพื่อใช้ในการร่างเอกสาร  ซึ่งนักวิชาการยุคใหม่จะพิมพ์เข้าสมองกลทันที  และสิ่งที่จะนำมาที่ทำงานก็มีเพียงแผ่นดิส 1 แผ่น ที่น่าแปลกใจก็คือ  นักวิชาการรุ่นเก่าจำนวนไม่น้อยไม่มีความรู้แม้กระทั่งจะพิมพ์ดีดจึงไม่สามารถจะใช้เครื่องสมองกลได้  สิ่งที่เห็นชัดที่สุดขณะนี้ก็คือ ลูกคิดแบบจีนซึ่งใช้ในเมืองจีนและญี่ปุ่นอันเป็นเรื่องอัศจรรย์ในอดีตถูกแทนที่ด้วยเครื่องคิดเลขราคาถูกๆ ซึ่งสามารถจะซื้อขายได้ในตลาดโดยทั่วไป 

การใช้สมองกลได้แผ่ไปในวิถีชีวิตหลายแง่หลายมุม  สิ่งที่ปรากฏเห็นชัดก็คือการใช้สมองกลในการขายสินค้าที่เรียกว่า e-commerce การประกอบธุรกิจโดยใช้เครื่องจักรสมองกล อีเมล์  เครื่องแฟกซ์  ที่เรียกว่า e-business  การศึกษาทางไกลโดยเครื่องมือสื่อสารยุคใหม่  ที่เรียกว่า e-education  การดูการแข่งขันกีฬา  การแสดงดนตรีข้ามทวีปผ่านดาวเทียม  ที่เรียกว่า e-entertainment และการบริหารราชการแผ่นดินของระบบราชการสมัยใหม่รวมทั้งการประชุมสมัยใหม่ซึ่งไม่ต้องแบกข้อมูลแต่ส่งข้อมูลมาทางสมองกลซึ่งเรียกว่า e-government แม้กระทั่งแหล่งร้องเพลงคาราโอเกะก็ต้องทำการเลือกเพลงจากสมองกลแล้วสั่งเลือกเพลงที่ต้องการได้ทันที  การปรับเครื่องรับโทรทัศน์ต้องใช้ความรู้พอสมควรเพราะเมื่อกดเมนูจะปรากฏทางเลือกต่างๆ มากมาย  ผู้จะทำการปรับโทรทัศน์นั้นต้องมีความจัดเจนสมควรกับเครื่องจักรดังกล่าว   และบางครั้งก็ต้องอาศัยช่างผู้ชำนาญจึงจะปรับโทรทัศน์ได้  ในสหรัฐฯ และที่อื่นแม้แต่แม่บ้านก็จะใช้สมองกลบันทึกรายการอาหารที่ต้องจับจ่าย  และแม้กระทั่งร้านขายเป็ดย่างแถวลาดพร้าวแห่งหนึ่งก็จะมีที่อยู่พร้อมทั้งรายละเอียดทิศทางที่จะไปสู่ที่อาศัยของลูกค้าในกรณีที่มีการสั่งทางโทรศัพท์

ในบ้านของคนยุคใหม่แทบทุกบ้าน  การมีสมองกลเป็นส่วนประกอบของบ้านเช่นเดียวกับตู้เย็น โทรทัศน์ และโทรศัพท์  ซึ่งต้องมีการส่งอีเมล์  การใช้พิมพ์ดีด  อินเตอร์เน็ต  และการใช้สมองกลในส่วนอื่นๆ  สิ่งอื่นๆ ที่น่าสนใจก็คือมีโฆษณาชิ้นหนึ่งในโทรทัศน์ถ่ายให้เห็นเกษตรกรแก่ๆ คนหนึ่งกำลังกดปุ่มโน็ตบุ๊คเพื่อหาตัวเลขผลการผลิตการเกษตรเพื่อตอบคำถามของนักธุรกิจที่โทรถามรายละเอียดเกี่ยวกับผลผลิตทางการเกษตรชนิดต่างๆ 

ยิ่งไปกว่านั้น  คนขายปลาสลิดที่นั่งอยู่ข้างร้านสรรพสินค้าโดยมีปลาวางอยู่ข้างหน้ากำลังพูดคุยโทรศัพท์อยู่กับเพื่อน  และมีการกล่าวเชิงตลกว่าแม้ขอทานจัดตั้งซึ่งแบ่งเป็นสายต่างๆ ก็ยังมีการประสานงานกันด้วยโทรศัพท์มือถือ
ที่อัศจรรย์ยิ่งกว่านั้นก็คือ  ในปัจจุบันคนที่เดินอยู่แถวสยามสแควร์ในตอนเที่ยงวันสามารถจะโทรคุยกับเพื่อนที่ไทม์สแควร์ที่นครนิวยอร์คซึ่งเป็นเวลาเที่ยงคืนซึ่งอยู่จุดตรงข้ามสองจุดของซีกโลก  และคนซึ่งอยู่สองจุดของโลกสามารถจะโทรศัพท์คุยกันได้และสามารถมองเห็นหน้ากันได้ในเครื่องสมองกลเสมือนหนึ่งอยู่ในห้องรับแขก  ที่น่าสนใจยิ่งกว่านั้นก็คือ  เมื่อสามีอยู่นครนิวยอร์คกำลังเลือกแหวนเพชรให้กับภรรยาก็สามารถถ่ายภาพแหวนเข้าเครื่องโทรศัพท์ของตน  จากนั้นก็ส่งภาพดังกล่าวเข้าโทรศัพท์ของภรรยาเพื่อให้เห็นสภาพของแหวนประกอบการตัดสินใจว่าชอบหรือไม่ชอบแหวนดังกล่าวหรือไม่อย่างไร 

ความอัศจรรย์ทั้งหมดนี้เกิดคำถามขึ้นมาก็คือ  คนส่วนใหญ่ในสังคมโลกสามารถตามทันกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น  ซึ่งกำลังกลายเป็นกระแสที่แผ่ไปทั่วทุกมุมโลกได้หรือไม่อย่างไร  และที่สำคัญ  ประเทศที่ไม่สามารถจะตามทันกับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจะประสบผลเสียหายอย่างไรบ้างในอนาคต

ที่มาของภาพ : http://www.edutopia.org/images/graphics/001365_42.jpg

อัลวิน ทอฟเฟอร์ (Alvin Toffer)  ซึ่งเขียนหนังสือเกี่ยวกับยุคที่สามหรือยุคแห่งข่าวสารข้อมูลซึ่งเป็นคลื่นยุคโลกาภิวัตน์  ก่อนหน้านั้นมีคลื่นสองลูกคือ สังคมเกษตร  คลื่นลูกที่สองคือสังคมอุตสาหกรรม  ประเด็นก็คือ  ในหลายสังคมจะมีประชาชนอยู่ในคลื่นทั้งสามลูก  ตัวอย่างเช่น  ในกรณีประเทศไทยนั้น 60% หรือประมาณ 36 ล้านคน  ยังอยู่ในคลื่นลูกที่หนึ่งคือสังคมเกษตรโดยมีระดับการศึกษาเพียง 4-6 ปี  ขณะเดียวกันคนที่อยู่ในคลื่นลูกที่สองคือสังคมอุตสาหกรรมก็มีเพียงจำนวนหนึ่ง  และคนที่อยู่ในคลื่นลูกที่สามมีจำนวนน้อยที่สุด  แต่เมื่อคนที่อยู่ในคลื่นลูกที่หนึ่งพยายามจะใช้เครื่องจักรของคลื่นลูกที่สาม เช่น ใช้กล้องถ่ายรูปดิจิตอลก็จะกลายเป็นภาพที่ตลกเพราะไม่สามารถจะใช้เครื่องจักรดังกล่าว  ความสามารถในการรับวิทยาการใหม่ๆ ของคลื่นลูกที่สามคือสังคมข่าวสารข้อมูล  หรือคลื่นลูกที่สองคือสังคมอุตสาหกรรม  โดยคนที่เป็นคลื่นลูกที่หนึ่งซึ่งได้แก่สังคมเกษตรไม่ใช่เรื่องง่ายนัก  ขณะเดียวกันความสามารถในการรับวิทยาการของคลื่นลูกที่สามอันได้แก่ข่าวสารข้อมูลของคนที่อยู่ในคลื่นลูกที่สองซึ่งได้แก่สังคมอุตสาหกรรม  ก็ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างราบรื่นเสมอไป  ปัญหาทั้งหมดนี้จำเป็นต้องมีการวิเคราะห์เจาะลึกเพื่อจะหาทางปรับความสามารถในการรับรู้ของคนในสังคม
ซึ่งที่เป็นแง่ดีก็คือ  ถึงแม้จะไม่สามารถปรับคนให้เข้ากับคลื่นลูกที่สามได้ทั้งหมดแต่โดยทั่วไปแล้วมนุษย์สามารถเรียนรู้ได้ ขึ้นอยู่กับว่านโยบายของรัฐมุ่งเน้นมิติดังกล่าวมากน้อยเพียงใด  เป็นต้นว่า  มีหลักฐานอันน่าเชื่อว่าประเทศเวียดนามกำลังขวนขวายสมองกลและภาษาอังกฤษอย่างเร่งรีบเพื่อให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของยุค  คำถามก็คือ  ในกรณีประเทศไทยนั้นเราได้ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าวมากน้อยเพียงใด  และมีความพยายามมากน้อยเพียงใดที่จะผลักดันให้คนในสังคมปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัยใหม่ได้  เพื่อไม่ให้ตกหลังตามไม่ทันกับวิวัฒนาการของโลกและมนุษยชาติ 

                          เทคโนโลยีคืออะไร ?                                      การปรับตัวให้เข้ากับความเป็นจริงของยุคใหม่

                          เทคโนโลยีสารสนเทศในอนาคต                         แนวโน้มการใช้เทคโนโลยีขององค์การ

                          การเปรียบเทียบระหว่างเทคโนโลยีเก่าและใหม่       ผู้จัดทำ