สังคมและวํฒนธรรมไทยก่อนสมัยรัตนโกสินทร์

ที่มาของรูปภาพ : http://www.vcharkarn.com/uploads/1/1656.jpg

          ประเทศไทยเป็นดินแดนเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่เดิมรู้จักกันทั่วไปในนาม "ประเทศสยาม" หรือ "เมืองสยาม" มาเปลี่ยนเป็น "ปรเทศไทย" ในพ.ศ.2482 เมื่อรัฐบาลในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม มีนโยบายส่งเสริมลัทธิชาตินิยม ซึ่งเน้นเรื่องของเชื้อชาติเป็นสำคัญ

          สิ่งที่ทำให้อาณาจักรในดินแดนไทยพัฒนาขึ้นเป็นประเทศไทย ซึ่ใงมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในชาติและมีวัฒนธรรมที่มีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเองนั้น มีที่มจากสภาพแวดล้อมในทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมของประชาชนในดินแดนนี้เป็นสำคัญ แต่ทว่าเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ของดินแดนแถบนี้ตั้งแต่เริ่มแรกจนถึงศตวรรษที่ 20 เป็นเรื่องราวที่ยากต่อการศึกษาค้นคว้าและตีความให้ได้ข้อยุติที่แน่นอน

อาณาจักรที่เป็นศูนย์กลางการปกครองและศูนย์กลางของโลกคนไทยต่อจากสุโขทัย คือ อาณาจักรอยุธยา ซึ่งสามารถครองความเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรไทยได้อย่างมั่นคงเป็นเวลานานกว่า 400 ปี  ทั้งนี้เพราะปัจจัยสำคัญต่างๆ  โดยเฉพาะอย่างยิ่ง  ปัจจัยในด้านสภาพที่ตั้งทางภูมิศาสตร์  ความเจริญทางด้านเศรษฐกิจ  ตลอดจนความมั่นคงทางด้านการเมือง การปกครอง สังคม และวัฒนธรรม

          ปรากฏว่าความเจริญทางด้านการปกครอง สังคม และวัฒนธรรมของอาณาจักรสุโขทัยและอาณาจักรอยุธยา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ความเจริญที่ได้รับการวางรากฐานในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งอาณาจักรอยุธยา  ได้สืบทอดเป็นแบบอย่างของอาณาจักรไทยต่อมา  เมื่อศูนย์กลางการปกครองของไทยได้ย้ายมาอยู่ที่กรุงธนบุรีและกรุงรัตนโกสินทร์ตามลำดับ ถึงแม้ว่าในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะได้มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบสังคม เพื่อความทันสมัยทัดเทียมอารยประเทศตะวันตกบ้างก็ตาม  แต่พื้นฐานทางสังคมและวัฒนธรรมของคนไทยที่สำคัญ ได้แก่ ภาษา ศาสนา ความเชื่อ ค่านิยม ขนบธรรมเนียมประเพณีที่สืบต่อกันมาโดยตลอดนับจากสมัยสุโขทัยเป็นต้นมา  ก็ได้มีส่วนสำคัญในการสร้างความเป็นปึกแผ่นภายใต้ศูนย์กลางการปกครองแห่งเดียวกันที่กรุงเทพฯ และภายใต้พระมหากษัตริย์ซึ่งเป็นองค์พระประมุขผู้เป็นมิ่งขวัญของประเทศชาติองเดียวกัน