สิ่งมีชีวิตจะสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างปกติ จำเป็นต้องมีการทำงานที่สอดคล้องกันอย่างเหมาะสม
ของระบบต่างๆ การ ควบคุมดังกล่าวจัดแบ่งได้

ที่มา:http://www.bangkokhealth.com/cimages/endocrine02.jpg 

2 ระบบ คือ ระบบประสาท (nervous system) และ ระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) การทำงาน ประสานงานอย่างใกล้ชิดของระบบทั้งสอง เรียกว่า ระบบประสานงาน (coordination) การทำงานของระบบกล้ามเนื้อ การรับรู้ การตอบสนองสิ่งเร้าต่างๆ เป็นหน้าที่ ของระบบประสาท ส่วนการควบคุมลักษณะ ที่เปลี่ยนแปลงของร่างกายแบบ ค่อยเป็น ค่อยไป ของวัยหนุ่มสาวที่ เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง การควบคุมปริมาณสารบางอย่างในร่างกายเป็นหน้าที่ของระบบต่อมไร้ท่อ ที่สร้าง สารเคมี ที่เรียกว่า ฮอร์โมน ไปควบคุมการทำงานของอวัยวะเป้าหมาย (target organ)

ต่อม (gland) หมายถึง กลุ่มเซลล์หรือกลุ่มของเนื้อเยื่อที่เปลี่ยนแปลงรูปร่างเพื่อผลิตสารเคมีให้กับร่างกาย สารที่ผลิตออกมาอาจขับออกมาเพื่อใช้ในการ ดำรงชีวิต เรียกการขับสารดังกล่าวว่า secretion และสาร บางอย่างถูกขับออกมาเพื่อเป็นของเสียที่ต้องกำจัดทิ้ง เรียกการขับสารดังกล่าวนี้ว่า excretion

ที่มา:http://www.mhhe.com/biosci/ap/histology_mh/glands.gif

1 ประเภทต่อมในร่างกายคน
1) ต่อมมีท่อ (exocrine gland)
เป็นต่อมที่ผลิตสารออกมาแล้วมีท่อลำเลียงออกมาภายนอกได้ เช่น ต่อมเหงื่อ ต่อมน้ำตา ต่อมน้ำลาย

2) ต่อมไร้ท่อ (endocrine gland)
เป็นต่อมที่ผลิตสารออกมาแล้วไม่มีท่อลำเลียงออกมาภายนอก ต้องอาศัยการลำเลียงไปกับน้ำเลือด ในสัตว์ที่ไม่มีเลือดก็จะแพร่ผ่านไปตามเนื้อเยื่อ สารที่สร้างขึ้น เรียกว่า ฮอร์โมน ( hormone ) ซึ่งมีผลต่อเนื้อเยื่อหรืออวัยวะเฉพาะอย่าง เรียกอวัยวะที่ฮอร์โมนไปมีผลเรียกว่า "อวัยวะเป้าหมาย"
การสังเกตว่าต่อมใดเป็นไร้ท่อจะสังเกตได้จากลักษณะต่อไปนี้

ที่มา:http://www.lks.ac.th/bioweb/picbio/b33.JPG

1.ไม่มีท่อลำเลียงสารที่ผลิตได้ออกภายนอกต่อม
2.มีเส้นเลือดจำนวนมากเพื่อทำหน้าที่ลำเลียงสารที่ต่อมผลิตได้ไปยังอวัยวะที่เกี่ยวข้อง
3.cell ที่เป็นองค์ประกอบของต่อรูปร่างพิเศษ สังเกตได้ว่าแตกต่างจาก cell อื่นๆ
4.สารที่ผลิตได้จะมีลักษณะเฉพาะไม่สามารถถูกสร้างได้จากต่อมอื่น
5.สารที่ผลิตได้มีผลต่อเนื้อเยื่อและอวัยวะของตนเองในลักษณะจำเพาะ

2 การจำแนกต่อมไร้ท่อตามความสำคัญต่อชีวิต

1.2.1 ) Essential endocrine gland เป็นต่อมไร้ท่อที่จำเป็นมาก ถ้าขาดแล้วทำให้ตายได้ ได้แก่ต่อมดังต่อไปนี้
1.1) ต่อมพาราไทรอยด์ ( parathyroid )
1.2) ต่อมหมวกไตชั้นนอก ( adrenal cortex )
1.3) ต่อมไอส์เลตของตับอ่อน ( islets of Langerhans )

1.2.2 ) Non - Essential endocrine gland เป็นต่อมที่ไม่จำเป็นหรือจำเป็นน้อยมากต่อร่างกาย ได้แก่ต่อมดังต่อไปนี้
2.1) ต่อมใต้สมอง ( pituitary )
2.2) ต่อมไทรรอยด์ ( thyroid )
2.3) ต่อมหมวกไตชั้นใน ( adrenal medulla )
2.4) ต่อมไพเนียล ( pineal )
2.5) ต่อมไทมัส ( thymus )
2.6) ต่อมเพศ ( gonads )

3 ประเภทของสารในฮอร์โมน
ในฮอร์โมนมีสารอยู่หลายประเภท แต่ส่วนใหญ่จะเป็นสารประเภทดังต่อไปนี้

ที่มา:http://netanart.com/Images/steroid.gif 

(1) สารประเภทโปรตีนและพอลิเพปไทด์ ( polyppeptide )
(2) สารประเภทสเตรอยด์ ( steroids )
(3) สารประเภทอนุพันธ์ของกรดอะมิโน
(4) สารประเภทอนุพันธ์ของกรดไขมัน

4 จุดกำเนิดของต่อมไร้ท่อ
ต่อมไร้ท่อ ( endocrine gland ) เป็นต่อมที่ทำหน้าที่ในการลำเลียงฮอร์โมน และปล่อยสู่กระแสเลือด เส้นเลือดที่นำเลือดออกจากต่อมไร้ท่อ จึงมีความสำคัญมาก เพราะเป็นตัวนำฮอร์โมนจากต่อม ต่อมไร้ท่อมีการเปลี่ยนแปลงมาจาก เนื้อเยื่อทั้ง 3 ชั้น คือ เอกโทเดิร์ม ( ectoderm ) มีโซเดิร์ม ( mesoderm ) และ เอนโดเดิร์ม ( endoderm )

ที่มา:http://www.bio.miami.edu/~cmallery/150/devel/sf20x10.jpg