การเมืองการปกครอง

ลักษณะการปกครอง แบ่งเป็น 2 แบบ คือ

               1. แบบพ่อปกครองลูก ช่วงต้นสมัยสุโขทัย เรียกผู้นำว่า "พ่อขุน" ปกครองประชาชนด้วยความห่วงใยและมีเมตตา ต่อประชาชน เปรียบเสมือนพ่อกับลูก ฐานะของกษัตริย์เป็นปิตุราชา

               2. แบบธรรมราชา ในช่วงสุโขทัยตอนปลายการปกครองใช้ธรรมะเนื่องจากได้รับอิทธิพลทางพุทธศาสนา กษัตริย์ ดำรงไว้ซึ่งทศพิธราชธรรม โดยประชาชนมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน และมีสิทธิเสรีภาพเหมือนกัน เช่น เสรี ภาพในการประกอบอาชีพ

การจัดระเบียบการปกครองสมัยสุโขทัย

http://www.act.ac.th/group_department/social/act4_3/pic/Picture.jpg

               1. เมืองหลวง คือ สุโขทัยเป็นศูนย์กลางการปกครอง

               2. เมืองลูกหลวงหรือเมืองหน้าด่าน ตั้งอยู่รอบๆเมืองหลวง มี 4 ทิศ โดยมีเชื้อพระวงศ์เป็นผู้ปกครอง มีหน้าที่สะสมเสบียงอาหาร และป้องกันข้าศึกศัตรู เมืองหน้าด่านทั้ง 4 ได้แก่
                      -  ทิศเหนือ คือ ศรีสัชนาลัย
                      -  ทิศใต้ คือ สระหลวง (พิจิตร)
                      -  ทิศตะวันออก คือ สองแคว (พิษณุโลก) 
                      -  ทิศตะวันตก คือ ชากังราว (กำแพงเพชร)

               3. เมืองพระยามหานคร หรือเมืองชั้นนอก เป็นหัวเมืองชั้นนอก มีเจ้าเมืองหรือขุนนางชั้นผู้ใหญ่ปกครอง

               4. เมืองประเทศราช คือ เมืองที่อยู่นอกราชอาณาจักรโดยยอมสวามิภักดิ์ต่อสุโขทัย มีเจ้าเมืองเดิมปกครองจแต่จะต้องส่งเครื่องราชบรรณาการให้