โปงลาง
ประเภทของโปงลาง
โปงลาง จำแจกเป็นประเภทแบบง่ายๆ ได้ ๒ แบบ คือ แบบดั้งเดิม และแบบมาตรฐาน
1.โปงลางแบบดั้งเดิม
โปงลางแบบดั้งเดิม มีโน้ตเพียง 5 โน้ต 12 ลูก โปงลางหนึ่งผืน สามารถเล่นได้ 2 ลาย(สองคีย์)
เช่น หากปรับให้เสียงโทนิกหรือเสียงหลัก (ลูกที่สามของโปงลาง) ตรงกับ เสียงลา ของแคน จะสามารถเล่นคีย์ลายใหญ่
และลายสุดสะแนนได้ เรียกโปงลางนี้ว่า โปงลางคีย์ลายใหญ่
หรือหากปรับให้เสียงโทนิกหรือเสียงหลัก (ลูกที่สามของโปงลาง) ตรงกับ เสียงเร ของแคน จะสามารถเล่นคีย์ลายน้อย
และลายโป้ซ้าย ได้ เรียกโปงลางนี้ว่า โปงลางคีย์ลายน้อย
2. โปงลางแบบมาตรฐาน
เนื่องจากโปงลางแบบดั้งเดิม เล่นได้น้อยลาย จึงได้พัฒนาต่อมา เพื่อให้โปงลางหนึ่งผืน เล่นได้หลายลายมากขึ้น โดยเพิ่มลูก
โปงลางเสียง ฟา เข้าไป หนึ่งลูก
โปงลางแบบมาตรฐาน มีโน้ต 6 โน้ต 13 ลูก ครบ2ช่วงทบเสียง (ช่วงทบเสียงที่3 มีเพียงเศษโน้ต) โดยเรียงโน้ตจากต่ำ ไป
หาสูง ดังนี้ มฺ ซฺ ลฺ ดฺ รฺ ม ฟซ ล ด ร มํ ซํ
โปงลางหนึ่งผืน สามารถเล่นลายได้ครบทุกลาย คือ ลายใหญ่ ลายน้อย ลายสุดสะแนน ลายโป้ซ้าย ลายเซ และลายสร้อย
(แต่หากเป็นเพลงที่มี6 -7โน้ต จะไม่สามารถเล่นครบโน้ตได้ ต้องข้ามบางโน้ตไป เพราะไม่มีเสียง ที และฟา# )
โปงลางแบบพิเศษ
กรณีต้องการเล่นเพลงได้ครบทุกโน้ตทั้ง 7 โน้ต จะต้องสั่งทำโปงลางผืนนั้นเป็นพิเศษ โดยเพิ่มเสียง ที เข้าไป อีกหนึ่งเสียง
โปงลางผืนนั้น อาจมีลูกโปงลาง 14ลูก เรียงจากต่ำ-สูง ดังนี้ มฺ ซฺ ลฺ ทฺ ดฺ รฺ ม ฟ ซ ล ด ร มํ ซํ
หรือหากต้องการให้เล่นได้ครบ 3 ช่วงทบเสียง อาจเพิ่มลูกโปงลางเสียงสูงเข้าไปอีก โปงลางผืนนั้น ก็จะมีลูกโปงลาง 16 ลูก
เรียงจากต่ำ-สูง ดังนี้ มฺ ซฺ ลฺ ดฺ รฺ มฟ ซ ล ด ร มํ ซํ ลํ ดํ รํ หรือหากต้องการสั่งทำโปงลางแบบพิเศษอื่นๆ อีก ก็สามารถทำได้
แต่ราคาของโปงลางแบบพิเศษ อาจแพงกว่าแบบปกติทั่วไป เพราะมีลูกโปงลางมากกว่านั่นเอง