พุทธธรรม

อาจารย์สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ผู้อาราธนาให้พระเดชพระคุณท่านนิพนธ์หนังสือสำคัญนี้ กล่าวในบทแนะนำพุทธธรรม (วารสารธรรมศาสตร์ ฉบับเดือนธันวาคม ๒๕๒๕ ปีที่ ๑๑ ฉบับที่ ๔ ) โดยประเมินคุณค่าผลงานนี้ทรงคุณค่าอย่างสูง คือ

• หนังสือเล่มนี้ อาจกล่าวได้ว่า เป็นข้อเขียนสาระสำคัญของคำสอนในพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาท ที่ดีที่สุดเท่าที่เคยมีมาในวรรณกรรมภาษาไทย การเขียนก็ใช้ภาษาที่สละสลวย และมีลีลาชวนให้ผู้อ่านติดตามอย่างยิ่ง

หนังสือนี้แบ่งออกเป็น ภาคมัชเฌนธรรม หลักความจริงที่เป็นกลางตามธรรมชาติ คือ

• การศึกษาค้นคว้าและอธิบายธรรมบนหลักการอริยสัจ ๔
• การศึกษาวิจัย และนำเสนออย่างเป็นระบบ สะดวกต่อการศึกษาของผู้ใฝ่ใจ

กระทั่งสามารถเลือกอ่านตอนใดก่อนก็ได้ เพราะแต่ละตอนมีความสมบูรณ์ในตัว ถึงผลงานนี้หนักแน่นด้วยหลักธรรมลึกซึ้ง หากท่านผู้นิพนธ์สามารถสื่อสารกับผู้รับสื่อได้ง่ายขึ้น ดังการขยายความอริยสัจ ๔ และนำมาวิเคราะห์สู่แนวทางดำเนินชีวิตบนพื้นฐานการพึ่งตนเอง เกิดสันติสุข และสังคมมีสันติภาพ ดังลำดับออกเป็นดังนี้

• ชีวิตคืออะไร ประกอบด้วยขันธ์ ๕ อันส่วนประกอบของชีวิตกับอายตนะ ๖ แดนรับรู้ และเสพเสวย
• ชีวิตเป็นอย่างไร ประกอบด้วยพระไตรลักษณ์ (ทุกข์ อนิจจัง และอนัตตา)
• ชีวิตเป็นไปอย่างไร
• ชีวิตควรเป็นอย่างไร อธิบายถึงวิชชา วิมุตติ วิสุทธิ สันติ นิพพาน ประโยชน์ยอดยิ่งที่พึงรับในชีวิต ความเข้าใจเรื่องนิพพาน การวิปัสสนา หลักธรรมอนัตตา และหลักการสำคัญของเรื่องนิพพาน เสริมด้วยคุณธรรมพื้นฐานของอารยชนและบทความประกอบ เรื่องชีวิต
  บทความประกอบเรื่องชีวิต  เช่น
        -  บทความประกอบเรื่องศีลกับเจตนารมณ์ทางสังคม
        -  บทความประกอบเรื่องปาฏิหาริย์กับเทวดา
        -  บทความเรื่องปัญหาเนื่องด้วยแรงจูงใจ
        -  บทความประกอบเรื่องสุดท้าย เรื่องความสุข     
• ชีวิตควรเป็นอยู่อย่างไร อธิบายสาระเกี่ยวกับบทนำของมัชฌิมปฏิปทา คือ ปรโตโฆสะที่ดี การมีโยนิโสมนสิการ  การเกิดปัญญา ศีลและสมาธิ

แหล่งข้อมูล

• http://www.rsu.ac.th/soc/corner95.html
• http://www.nkgen.com/sti400.htm