โรคไข้กาฬหลังแอ่น คืออะไร

โรคไข้กาฬหลังแอ่นคือเป็นโรคติดเชื้อที่มีอาการรุนแรงโรคนี้ี่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชื่อ Neisseria meningitidis เชื้อตัวนี้แบ่งออกเป็น 13 กลุ่มแต่กลุ่มที่ทำให้เกิดโรคได้บ่อยคือชนิด groups B and C

เชื้อนี้สามารถตรวจพบในคอของคนปกติร้อยละ 20โดยที่ไม่เกิดโรคหรืออาการ แต่มีผู้ป่วยบางท่านที่เชื้อนี้เข้ากระแสเลือดและทำให้เกิดโรค โดยมากเป็นกับเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีและช่วงอายุ 15-24 ปี เป็นโรคที่พบไม่บ่อยแต่อันตรายถึงชีวิตอัตราการเสียชีวิตร้อยละ 5-10 แม้ว่าจะให้การรักษาอย่างเต็มที่แล้วก็ตาม การติดเชื้อมีได้ 2 ลักษณะคือ

1. การติดเชื้อธรรมดา
2. ยื่อหุ้มสมองอักเสบ meningitis อัตราการเสียชีวิตร้อยละ3
3. ลหิตเป็นพิษ meningococcemia อัตราการเสียชีวิตร้อยละ50

นอกจากเยื่อหุ้มสมองแล้ว เชื้อนี้ยังสามารถทำให้เกิดโรคที่ ข้อ ปอดบวม

การติดต่อ

มีการสัมผัสกับผู้ป่วยทาง

เยื่อเมือกในปากและจมูก เช่นการจูบ การเป่าปากและจมูก หรือหน้าใกล้ชิดกันเป็นเวลานาน

เสมหะหรือน้ำลายผู้ป่าวย

เชื้อนี้จะติดต่อทางน้ำลายหรือเสมหะโดยการสูบบุหรี่ร่วมกัน ดื่มน้ำแก้วเดียวกัน จูบปากกัน หรือผายปอดช่วยชีวิต

ระยะฝักตัวของโรค

ระยะฝักตัว(ระยะเวลาตั้งแต่รับเชื้อโรคจนกระทั่งเกิดอาการของโรค)ประมาณ3-4 วันโดยเฉลี่ย 1-10 วัน

ระยะติดต่อ

เชื้อนี้สามารถติดต่อไปสู่คนอื่นตราบที่ยังพบเชื้อนี้อยู่ แต่หลังจากให้ยา 24 ชั่วโมงแล้วจะไม่ติดต่อ

ผื่นเป็นจุดแดง เหมือนไข้เลือดออก มักจะพบตามแขน ขา ทดสอบเอาแก้วกดบนผื่น ผื่นจะไม่จางหาย

ผื่นโรคไข้กาฬหลังแอ่นแดงเป็นปลื้น กดไม่จางผื่นจะมีขนาดใหญ่กว่าผื่นของไข้เลือดออก

ในรายที่รุนแรงผื่นจะรวมตัวกันเป็นปลื้นดังรูป รูปทั้งสองได้จากThe South Australian Department of Health

อาการที่พบในเด็ก

ไข้สูง

ไม่ดูดนม

อาเจียน

เด็กจะซึม ปลุกไม่ตื่น

ผื่นตามตัวและแขนขา

ผิวซีด เป็นรอยจ้ำๆ

อาการที่พบในเด็กวัยรุ่น

ไข้สูง

ปวดศรีษะ

อาเจียน

คอแข็ง

ซึมลง

ผื่นตามแขนขา

ทนแสงจ้าๆไม่ได้

อาการของชนิดโลหิตเป็นพิษ

ไข้สูง

หมดสติ

ความดันต่ำ

ผื่นตามตัว

โดยสรุปอาการประกอบด้วย ไข้สูง ปวดศีรษะ คอแข็ง ผื่นตามตัว คลื่นไส้อาเจียน ซึมลง  ผื่นจะมีลักษณะ เป็นจุดแดง หรือดำคล้ำ บางที่เป็นตุ้มน้ำซึ่งมีเชื้ออยู่ภายในเนื่องจากโรคดำเนินเร็วมาก หากมีอาการดังกล่าวตั้งแต่ 2 อย่างขึ้นไปโดยเฉพาะผู้ที่สัมผัสผู้ป่วยต้องรีบพบแพทย์โดยด่วน

การตรวจร่างกาย

ไข้สูงโดยเฉลี่ย 39.5 องศา

ผื่นตามลำตัวแขน ขา

ในรายที่มีอาการรุนแรงผื่นอาจจะรวมตัวเป็นปลื้น

ความดำโลหิตต่ำในรายที่เป็นรุนแรง

ตรวจพบคอแข็ง

การวินิจฉัย

การตรวจเลือด CBC จะพบจำนวนเม็ดเลือดขาวสูง

การตรวจน้ำไขสันหลัง จะพบเซลล์ในน้ำไขสันหลังสูง

การตรวจหาเชื้อจากเลือด เช่นการเพาะเชื้อ หรือการย้อมเชื้อจากตุ่มน้ำ หรือเลือด

ภาวะแทรกซ้อน

 หูหนวก พบได้ร้อยระ 10-20

โรคลมชัก

ข้ออักเสบ พบได้บ่อยมักเป็นหลายๆข้อ

ปอดอักเสบ

การรักษา

ในรายที่สงสัยควรรีบให้การรักษาโดยเร็วไม่ควรรอจนเกิดผื่น ยาที่ใช้คือ penicilli

penicillin G

Ceftriaxone, cefotaxime, and cefuroxime are cephalosporins

chloramphenicol, rifampin, erythromycin, and tetracyclines.

ciprofloxacin

การป้องกัน

การให้ยาป้องกันการติดเชื้อควรจะให้กับคนที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อจากผู้ป่วยเท่านั้น ยาที่ใช้ในการป้องกันได้แก่

Sulfonamides,

rifampin,

minocycline,

ciprofloxacin,

ceftriaxone

การให้ยาป้องกันการติดต่อควรจะให้ในกลุ่มบุคคลใด

สมาชิกในครอบครัวของผู้ที่ติดเชื้อในช่วง 7 วันก่อนเกิดอาการของโรค เพราะอัตราการติดเชื้อของสมาชิกเพิ่มขึ้น มากกว่า100 เท่า

day care

nursing home

เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลที่ต้องสัมผัสกับเสมหะผู้ป่วย เช่น การใส่ท่อช่วยหายใจ การดูดเสมหะ

วัคซีนป้องกันโรค และยาปฏิชีวนะสำหรับผู้สัมผัสโรค

ใครที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ

ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเหล่านี้จะมีโอกาสเป็นโรคไข้กาฬหลังแอ่น คือ

ผู้ติดเชื้อทางเดินหายใจ

ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันพกพร่อง

ผู้ที่สัมผัสกับโรค

ผู้ที่ท่องเที่ยวไปเหล่งระบาด

พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดโรคคือ การสูบบุหรี่มวนเดียวกัน การดื่มแก้วเดียวกัน หรือการจูบปากกัน