บุคคลสำคัญ
จอห์น ล็อค
ที่มาของรูป : http://2.bp.blogspot.com/_y4oXC5Fjd4o/Sm3RNGpCysI/AAAAAAAAAAU/oOzNM82Pi8A/s320/John_Locke%5B1%5D.jpg
จอห์น ล็อค นักปรัชญาชาวอังกฤษ ในยุคคริสต์ศตวรรษที่ 17 ให้ความสนใจในเรื่อง สังคมและทฤษฎีความรู้
แนวคิดของล็อกที่เกี่ยวกับ "ผู้ปกครองที่ได้รับจากผู้ใต้ปกครอง" ซึ่งล็อคเชื่อว่า มนุษย์ทุกคนั้นมีสภวะในธรรมชาติเท่ากันย่อมมีเสรีภาพอย่างสมบูรณ์ และมีความเสมอภาคกัน ที่ว่ามีเสรีภาพอย่างสมบูรณ์ หมายความว่า มนุษย์แต่ละคนมีเสรีภาพที่จะทำอะไรก็ได้ รวมทั้งการจัดการกับทรัพย์สมบัติและกับตัวของเขาเองอย่างไรก็ได้ตามที่เห็นสมควร ภายใต้ขอบเขตของกฎธรรมชาติ โดยไม่ขึ้นอยู่กับหรือเป็นทาสของเจตจำนงผู้อื่น จากแนวความคิดดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า เสรีภาพนี้ไม่ใช่การกระทำอะไรตามอำเภอใจ แต่กระทำภายใต้กรอบของกฏเกณฑ์
ตามความคิดของล็อคแล้วมนุษย์ในสภาวะธรรมชาติมีลักษณะที่สำคัญ 2 ประการคือ มีเสรีภาพโดยสมบูรณ์ ภายใต้กรอบของกฏเกณฑ์ที่ไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น และมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน
จากแนวความคิดดังกล่าว ถึงแม้สภาวะทางธรรมชาติจะสงบสุข แต่ก็มีความไม่สะดวกอยู่อย่างหนึ่งคือ สภาวะนี้ไม่มีอำนาจจากส่วนกลางที่จะตัดสินความเป็นธรรมและยุติความขัดแย้งของมนุษย์ เมื่อมนุษย์ไม่มีอำนาจส่วนกลางมาตัดสินความเป็นธรรมย่อมนำไปสู่สภาวะสงครามได้ นี่คือเหตุผลสำคัญที่ทำให้มนุษย์ละทิ้งจากสภาวะธรรมชาติและอยู่ร่วมกันเป็นสังคมการเมือง
เมื่อมนุษย์แต่ละคนมาอยู่ร่วมกันเป็นสังคมการเมืองแล้วจะต้องสละเสรีภาพของตนและย่อมอยู่ภายใต้อำนาจส่วนกลาง และเมื่ออำนาจส่วนกลางจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อบุคคลทั้งหมดยินยอมสละอำนาจและเสรีภาพของตน สังคมการเมืองมีกำเนิดขึ้นจากการที่ทุกคนตกลงที่จะร่วมมือกัน ข้อตกลงระหว่างมนุษย์นี้ล็อคเรียกว่า ปฐมสัญญา ( original compact ) หรือเป็นที่รู้จักกันในภายหลังต่อมาว่า สัญญาประชาคม (social contract ) ซึ่งแก่นของทฤษฎีการเมืองของล็อคก็อยู่ที่สัญญาประชาคมนี้
ในเมื่อสังคมการเมืองเกิดขึ้นจากการที่มนุษย์ทุกคนยอมที่จะมอบอำนาจของตนให้อำนาจส่วนกลาง ความยินยอมนี้ย่อมมีส่วนกำหนดรูแแบบของรัฐด้วย เพราะในการสละอำนาจนี้ทุกคนจะต้องสละอำนาจให้แก่สังคมและสังคมจะต้องกำหนดตัวผู้มอบอำนาจนี้อีกทีหนึ่ง การกำหนดตัวผู้รับมอบอำนาจนี้จะกระทำโดยวิธีเลือกจากเสียงส่วนใหญ่ ไม่ว่าเสียงส่วนใหญ่จะเป็นเช่นไร สมาชิกแต่ละคนจะต้องยอมรับในมติเสียงส่วนใหญ่นั้น และยอมรับพันธะที่จะกระทำตามเสียงส่วนใหญ่ ล็อคไม่ได้กำหนดว่าสังคมการเมืองที่ชอบธรรมจะต้องมีรูปแบบอย่างใดอย่างหนึ่งตายตัวลงไป สำหรับล็อครูปแบบสังคมการเมืองจะเป้นเช่นไรไม่สำคัญ ขอเพียงให้มติเสียงส่วนใหญ่เป็นสิ่งกำหนดเท่านั้น
มนุษย์เมื่อเข้ามาอยู่ในสังคมการเมือง มนุษย์มีสิทธิอะไรบ้าง ที่รัฐจะก้าวก่ายไม่ได้ ล็อคเชื่อว่ามนุษย์นั้น มีสิทธิในชีวิต เสรีภาพ และทรัพย์สิน เป็นสิทธิที่มนุษย์มีอยู่แล้วในธรรมชาติ การกล่าวว่า รัฐที่ชอบธรรมต้องไม่ทำลายชีวิต ทรัพย์สิน และเสรีภาพของประชาชน ย่อมหมายความว่า รัฐที่ชอบธรรมต้องเคารพสิทธิธรรมชาติเหล่านี้ นั่นก็คือ ถึงแม้มนุษย์จะสละบางอย่างเมื่อต้องอยู่ในสังคมการเมือง แต่มนุษย์ยังคงมีสิทธิในสิทธิ ทรัพย์สิน และเสรีภาพอยู่ เป็นสิทธิที่ใครจะพรากมิได้
จากแนวคิดของล็อคดังที่กล่าวมาแล้ว อิทธิพลของงล็อคได้ส่งผลโดยสมบูรณ์ต่อการปฏิวัติอเมริกา ในศตวรรษที่ 18 ในศตวรรษนั้นแนวความคิดของล็อคนิยมโดยทั่วไป ความคิดแบบล็อคได้กลายเป็นสามัญสำนึกของนักคิด บรรดาผู้นำและปัญญาชนก็ล้วนแต่ได้รับการศึกษาอบรมมาทางทฤษฎ๊แบบของล็อค เมื่อเกิดกรณีพิพาทระหว่างชาวอาณานิคมกับรัฐบาลอังกฤษ ชาวอาณานิคมได้นำหลักการของล็อคมาใช้ตัดสินว่า รัฐบาลอังกฤษกระทำการโดยมิชอบธรรม นักปฏิวัติอเมริกันได้นำทรรศนะของล็อคเรื่องสิทธิธรรมชาติ และเรื่ิองหน้าที่ของรัฐที่จะปกป้องสิทธิเหล่านี้ไปใช้อ้าง กล่าวคือ นักปฏิวัติอ้างว่า รัฐบาลอังกฤษละเมิดสิทธิทางธรรมชาตบางอย่างของตน ดังนั้นพวกตนมีสิทธิที่จะแข็งข้อต่อรัฐบาลอังกฤษ และตั้งรัฐบาลของตนขึ้นมา
ในโลกตะวันตกนั้น กล่าวได้ว่า ทฤษฎีการเมืองแบบเสรีประชานิยมประชาธิปไตยได้กลายเป็นจิตสำนึกของคนส่วนใหญ่ นั่นก็คือว่า การปกครองประเภทนี้ดีที่สุด ไม่จำเป็นต้องมาถกเถียงกันอีกว่า ระบอบการปกครองในโลกตะวันตกจึงไม่ลักษณะเป็นแบบเสรีประชาธิปไตยทุกประเภท ในประเทศของเรานั้นก็ยึดถือระบอบการปกครองแบบเสรีประชาธิปไตยเป็นหลัก จะเห็นได้จากรัฐธรรมนูญว่ามีหมวดที่ว่าด้วยสิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย ซึ่งเป็นไปในลักษณะของเสรีนิยม และมีหมวดที่ว่าด้วยการเลือกตั้ง ซึ่งเป็นลักษณะของประชาธิปไตย ถึงแม้รัฐธรรมนูญฉบับนี้จะเป็นประชาธิไตยครึ่งใบก็ตาม ก็ยังอาจกล่าวได้ว่า เรายึดระบอบเสรีประชาธิปไตยโดยมีพระมหากบัตริย์ทรงเป็นประมุขเป็นระบอบการปกครองที่ดีที่สุดในสังคมไทยในตอนนี้