ประวัติศาสตร์สมัยสุโขไทย

                         การก่อตั้งอาราจักรสุโขทัย

         การตั้งสุโขทัยจากหลักฐานที่รุ้มาก้อได้ตั้งขึ้นช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ ๑๘ อยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำน่านเเละได้ขยายตัวไปทางด้านตะวันตกบริเวณลุ่มแม่น้ำปิงและทิศตะวันออกบริเวณลุ่มแม่น้ำป่าสัก ซึ้งจากจารึกหลักที่ ๒ ของวัดศรีชุม ในจังหวัดสุโขทัย พูดถึงการขยายอำนาจทางเศรษฐกิจและการเมืองของชุมชนลุ่มแม่น้ำยม และลุ่มแม่น้ำน่าน และประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ซึ่งสันนิฐานว่าเป็นการขยายเมือง โดยที่รวบรวมเมืองเป็นเมืองคู่ เรียกในศิลาจารึกว่า “นครสองอัน” เเละผลประโยชน์ของการรวมเมืองเนี้ยก้อคือจะได้รวมทรัพยากรของสองอันเพื่อที่จะได้อุดมสมบูรณ์ พ่อขุนผาเมืองน้ำอยุ่ในจารึกว่ากษัตริย์ขอมในสมัยนั้น ซึ่งสันนิฐานว่า คือพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ (พ.ศ. ๑๗๒๔ – ๑๗๖๑) ได้ยกราชธิดาคือ “นางสุขรมหาเทวี” ให้ เพื่อสร้างสัมพันธไมตรีพร้อมทั้งพระราชทางเครื่องราชูปโภค คือพระขรรค์ชัยศรีและพระนามเฉลิมพระเกียรติว่า “ศรีอินทราทิตย์ หรือ ศรีอินทรบดินทราทิตย์” อาณาเขตในสมัยพ่อขุนศรีนาวนำถม สันนิษฐานว่า ครอบคลุมถึงเมืองฉอด (เมืองสอด) ลำพูน พิษณุโลก ซึ้งก้ออาจจะไม่กว้างขว้างเท่าไรนักและอำนาจสมัยขอมในการควบคุมก้อไม่มั่นคง แต่ละเมืองคงเป็นอิสระดูเเลปกครองตัวเอง เมืองต่างๆก้อเปนเหมือนญาติเเละมีไมตรีต่อกัน เมื่อพ่อขุนศรีนาวนำถมสิ้นพระชนม์ ก้อเกิดความวุ่นวายจากขอมที่จะเข้ามายึดครอง อาจจะเปนเจ้าเมืองลำพง เพราะได้มีชื่ออยุ่ไนจารึก รวมถึงที่จะยึดศรีสัชนาลัย และเมืองใกล้เคียงไว้ได้ พ่อขุนผาเมือง พระสหาย(พ่อขุนบางกางหาว)เเละเจ้าเมืองใกล้เคียงได้รวมกำลังกันปราบปรามจนได้ชัยชนะ พ่อขุนบางกลางหาวยึดได้เมืองศรีสัชนาลัย ส่วนพ่อขุนผาเมืองเข้ายึดเมืองสุโขทัย จากนั้น พ่อขุนผาเมืองได้มอบเมืองสุโขทัยให้แก่พ่อขุนบางกลางหาวพร้อมทั้งพระนามที่กษัตริย์ขอมเคยแต่งตั้งให้ตนเอง คือ “ศรีอินทรบดินทราทิตย์” ดังนั้น พ่อขุนบางกลางหาว จึงได้ครองราชย์ที่เมืองสุโขทัย เเละได้มีพระนามว่า “พ่อขุนศรีอินทราทิตย์” เป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงอีกด้วย ส่วนพ่อขุนผาเมืองได้กลับไปครองเมืองราดดังเดิม หลักฐานในศิลาจารึกยังบอกอีกว่า หลังสมัยพ่อขุนรามคำแหงฯ เมืองต่าง ๆ ในอาณาเขตของสุโขทัยได้แยกตัวเป็นอิสระ ไม่ยอมรับอำนาจสุโขทัยอย่างที่ตนเอง(พ่อขุนรามคำเเหง)ยังมีชีวิตอยู่ ดังข้อความในในศิลาจารึกหลักที่ ๓ ศิลาจารึกนครชุม จังหวัดกำแพงเพชรว่า “บ้านเมืองขาด…หลายบั้น หลายท่อนแชว หลายบั้นหลายท่อน ดังเมืองพ… นกเป็นขุนหนึ่งเมืองคนที พระบาง หาเป็นขุนหนึ่ง เมืองเชียงทองหาเป็นขุนหนึ่ง…”  ซึ้งความเเตกเเยกนี้อาจจะมาจากการปกครองหลังพ่อขุนรามคำเเหงไม่มั่นคง เเข็งเเรงก้อเป็นได้ เมืองต่างๆๆเมืองพี่เมืองน้องก้อเเยกออกปกครองตัวเองไม่ขึ้นเเก่ไค เมืองที่แข็งเเรงพากันแยกตัวเป็นอิสระ เช่นเมืองนครศรีธรรมราช และเมืองหงสาวดี

         อาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองสืบมาประมาณ ๒๐๐ ปีเศษ ( พ.ศ. ๑๗๖๒–๑๙๘๑) ภายหลังจึงตกอยู่ใต้อำนาจของกรุงศรีอยุธยา และถูกรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับกรุงศรีอยุธยาในสมัยพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา)

จัดทำโดย นายไตรรัตน์  เผือกผาสุข  ม.4/1  เลขที่ 4

เอกสารอ้างอิง  http://61.19.145.8/student/web42106/502/502-4546/www2.html