สิ่งมีชีวิตในอาณาจักรพืช มีลักษณะเฉพาะ คือ เป็นสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ประกอบกันเป็นเนื้อเยื่อสามารถสร้างอาหารเองได้ ทำหน้าที่เป็นผู้ผลิตในระบบนิเวศแบ่งได้หลายดิวิชัน ได้แก่…

-ไบรโอไฟตาไซโลไฟตา                  

-ไลโคไฟตา         

- สฟีโนไฟตา      

- เทอโรไฟตา      

- เทอโรไฟตา      

- โคนิเฟอโรไฟตา              

- ไซแคโดไฟตา  

- กิงโกไฟตา

- แอนโทไฟตา
มีลักษณะร่วมที่สำคัญหลายประการทำให้นักชีววิทยาสามารถจัดให้อยู่ในพวกเดียวกันได้

 ลักษณะร่วมที่สำคัญ
1. เป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถสังเคราะห์เเสงสร้างอาหารได้
( multicellura photosynthesis organism )เรียกว่า ออโตโทรป ( autotrope )
2. โครงสร้างของพืชประกอบด้วย cellส่วนใหญ่ที่มีรวค์วัตถุดูดซับเเสง คือ คลอโรฟิลด์ซึ่งบรรจุอยู่ในคลอโรพลาสต์ 
3. มีการรวมกลุ่มของเซลล์เป็นเนื้อเยื่อเพื่อทำหน้าที่เฉพาะอย่าง
4. วัฏจักรชีวิตมีการสืบพันธุ์เเบบสลับ( alternation of generation ) มีทั้งช่วงชีวิตที่เป็นระยะสปอโรไฟต์( 2n ) 
เเละช่วงชีวิตที่เป็น ระยะเเกมีโทไฟต์( n ) ที่สืบพันธุ์ได้ทั้งสองระยะ
5. มีการเจริญเติบโตของเอมบริโอ ( youngsporophyte ) ภายในต้นเเม่ซึ่งเเตกต่างจากสาหร่ายที่เอ็มบริโอจะเจริญเติบโตอย่างอิสระ
6. เซลล์พืชมีผนัง เซลล์( cellwall ) เป็นสารเซลล์ลูโลสที่เเข็งเเรงห่อหุ้มอยู่ภายนอกเยื่อหุ้มเซลล์

วิวัฒนาการของพืช
พืชเกือบทุกชนิดอาศัยอยู่บนบกเเละนักวิชาการเชื่อว่ามีวิวัฒนาการมาจากสาหร่ายสีเขียวหลายเซลล์ เพราะมีวัฏจักรชีวิตที่มีการสืบพันธุ์เเบบสลับ( alternation ofgeneration )เหมือนกัน
- พืชมีการปรับตัวหลายอย่างเพื่อขึ้นมาอาศัยอยู่บนบก คือ
- มีคิวติเคิล ( สารคล้ายขี้ผึ้งที่เคลือบผิวใบเเละลำต้น ) เพื่อลดการสูญเสียน้ำ 
- มีปากใบ ( stomata ) เพื่อเเลกเปลี่ยนก๊าซ
- มีเนื้อเยื่อลำเลียง เพื่อลำเลียงน้ำเเละเเร่ธาตุ ขึ้นไปสู่ยอด
- มีเซลล์สืบพันธุ์ถูกห่อหุ้มเอาไว้หลายชั้นพืชบางชนิดยังเก็บไซโกตเอาไว้ใน อวัยวะสืบพันธุ์เพศเมียเพื่อให้ไซโกตเจริญเป็นเอ็มบริโอก่อน

จะหลุดร่วงไปงอกเป็นต้นใหม่

หลักเกณฑ์ที่ใช้ในการพิจารณาให้อยู่ในอาณาจักรพืช
1.สามารถสร้างอาหารเองได้เพราะมีคลอโรฟิลล์
2.เคลื่อนที่ไม่ได้ แต่เคลื่อนไหวได้
3.มีการดำรงชีวิตแบบผู้ผลิต
4.สามารถเปลี่ยนพลังงานแสงเป็นพลังงานเคมีได้
5.เซลล์ มีผนังเซลล์
6.มีการตอบสนองต่อสิ่งเร้าช้าเพราะไม่มีระบบประสาท
7.เซลล์เป็นแบบ Eukaryoticcell ( มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส )

 สิ่งมีชีวิตในอาณาจักรนี้แบ่งเป็น9 ดิวิชัน คือ 

1. ดิวิชันไบรโอไฟตา (Division Bryophyta)

 เรียกโดยทั่วไปว่าไบรโอไฟต์ (bryophyte) มีทั้งสิ้นประมาณ 16,000 ชนิด พืชในดิวิชันนี้มีขนาดเล็ก มีโครงสร้างง่าย ๆ ยังไม่มีรากลำต้นและใบที่แท้จริง ชอบอาศัยอยู่ตามที่ชุ่มชื้นการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศยังต้องอาศัยน้ำสำหรับให้สเปิร์มที่มีแฟลกเจลลา (flagella)ว่ายไปผสมกับไข่ ต้นที่พบเห็นโดยทั่วไปคือแกมีโทไฟต์ (มีแกมีโทไฟต์เด่น)รูปร่างลักษณะมีทั้งที่เป็นแผ่นหรือแทลลัส (thallus) และคล้ายลำต้นและใบของพืชชั้นสูง(leafy form) มีไรซอยด์ (rhizoid) สำหรับยึดต้นให้ติดกับดินและช่วยดูดน้ำและแร่ธาตุมีส่วนคล้ายใบ เรียก phylloid และส่วนคล้ายลำต้นเรียกว่า cauloidแกมีโทไฟต์ของไบรโอไฟต์มีสีเขียวเพราะมีคลอโรฟิลล์สามารถสร้างอาหารได้เองทำให้อยู่ได้อย่างอิสระเมื่อแกมีโทไฟต์เจริญเต็มที่จะสร้างเซลล์สืบพันธุ์คือสเปิร์มและไข่ต่อไปภายหลังการปฏิสนธิของสเปิร์มและไข่จะได้ไซโกตซึ่งแบ่งตัวเจริญต่อไปเป็นเอ็มบริโอและสปอร์โรไฟต์ตามลำดับสปอโรไฟต์ของ ไบรโอไฟต์มีรูปร่างลักษณะง่าย ๆไม่สามารถอยู่ได้อย่างอิสระจะต้องอาศัยอยู่บนแกมีโทไฟต์ตลอดชีวิตพืชในดิวิชันนี้สร้างสปอร์เพียงชนิดเดียว 
จำแนกพืชในดิวิชันไบรโอไฟตาได้เป็น 3 คลาส (Class) ดังต่อไปนี้ 
1.คลาสเฮปาทิคอปซิดา (Class Hepaticopsida) เรียกโดยทั่วไปว่าลิเวอร์เวิร์ต (liverwort) มีอยู่ประมาณ 6,000 ชนิด แกมีโทไฟต์มีทั้งที่เป็นแทลลัส (thalloid liverwort) และที่คล้ายคลึงกับลำต้นและใบ (leafy liverwort) สปอโรไฟต์มีส่วนประกอบเป็น3 ส่วน คือ ฟุต (foot) เป็นเนื้อเยื่อที่ฝังตัวอยู่ในเนื้อเยื่อแกมีโทไฟต์เพื่อทำหน้าที่ดูดอาหารมาใช้ก้านชูอับสปอร์ (stalk หรือ seta) และอับสปอร์(sporangium หรือ capsule) ที่ทำหน้าที่สร้างสปอร์ตัวอย่างของลิเวอร์เวิร์ตที่เป็นแทลลัส ได้แก่ Marchantia และที่มีลักษณะคล้ายลำต้นและใบได้แก่ Porella    แกมีโทไฟต์ของ Marchantiaมีขนาดเล็ก ลักษณะเป็นแผ่นแบนราบ ตนอหลายแตกแขนงเป็น 2 แฉก (dichotomous branching) ด้านล่างของเทลลัสมีไรซอยด์ด้านบนมักพบโครงสร้างที่มีรูปร่างคล้ายถ้วย เรียกว่า เจมมา คัป (gemma cup)ภายในเนื้อเยื่อเจมมา (gemma) อยู่จำนวนหนึ่งซึ่งเมื่อแต่ละเจมมาหลุดออกจากเจมมาคัปแล้ว สามารถเจริญแกมีโทไฟต์ต้นใหม่ได้นับเป็นการสืบพันธุ์แบบไม่ อาศัยเพสแบบหนึ่งนอกเหนือไปจากการแยกออกเป็นส่วน ๆ (fragmentation)สเปิร์มและไข่ถูกสร้างขึ้นในอวัยวะที่มารวมกลุ่มเป็นโครงสร้างที่มีลักษณะเป็นก้านชูที่เจริญอยู่บนแกมีโทไฟต์ 
2.คลาสแอนโทเซอรอปซิดา (Class Anthoceropsida) เรียกโดยทั่วไปว่า ฮอร์นเวิร์ต (hornwort) ไบรโอไฟต์ในดิวิชันนี้มีจำนวนไม่กี่ชนิดตัวอย่างเช่น Anthoceros แกมีโทไฟต์มีลักษณะเป็นแทลลัสขนาดเล็กรูปร่างค่อนข้างกลมมน ที่ขอบมีรอยหยักเป็นลอน ด้านล่างมีไรซอยด์สืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศโดยการแยกออกเป็นส่วน ๆ เช่นเดียวกับพวกลิเวอร์เวิร์ตต้นสปอไรไฟต์มีรูปร่างเรียวยาว ฝังตัวอยู่ด้านบนของแกมีโทไฟต์ ประกอบไปด้วยฟุตและอัปสปอร์ขนาดยาว ซึ่งเมื่อเจริญเต็มที่ ปลายของอับสปอร์จะค่อย ๆ แตกออกเป็น 2แฉก ทำให้มองดูคล้ายเขาสัตว์ จึงเรียกว่าฮอร์นเวิร์ต 
3.คลาสไบรออฟซิดา (Class Bryopsida) เรียกโดยทั่วไปว่ามอส (moss) เป็น ไบรโอไฟต์กลุ่มที่มีมากที่สุด คือประมาณ 9,500ชนิด ต้นแกมีโทไฟต์มีขนาดเล็ก ลักษณะคล้ายลำต้นและใบ ส่วนที่คล้ายใบเรียงตัวเป็นเกลียวโดยรอบส่วนที่คล้ายลำต้นมีไรซอยต์อยู่ในดิน สปอโรไฟต์มีลักษณะง่าย ๆ เกิดบนปลายยอดหรือปลายกิ่งมีส่วนประกอบคือ ฟุต ก้านชูอับสปอร์ และอับสปอร์

2. ดิวิชันไซโลไฟตา (Division Psilophyta)

   พืชในดิวิชันนี้ที่พบได้ในประเทศไทยได้แก่ Psilotum รู้จักกันในชื่อไทยว่า หวายทะนอยสปอโรไฟต์ของพืชนี้ มีรูปร่างลักษณะง่าย ๆ คือมีแต่ลำต้นยังไม่มีรากและใบลำต้นมีลักษณะเป็นไม้เนื้ออ่อนขนาดสูงประมาณ 20 –30 เซนติเมตรขึ้นอยู่ตามพื้นดิน (tcrrestrial) หรือเกาะติดกับต้นไม้อื่น (epiphyte)ลำต้นแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือส่วนที่อยู่ใต้ดินเป็นลำต้นชนิดไรโซม (rhizome) มีสีน้ำตาลและมีไรซอยด์ทำหน้าที่ดูดน้ำและแร่ธาตุ ลำต้นส่วนที่อยู่เหนือพื้นดิน (acrialstem) มีสีเขียว มีลักษณะเป็นเหลี่ยมลำต้นส่วนนี้ทำหน้าที่สังเคราะห์แสง ทั้งลำต้นใต้ดินและลำต้นเหนือพื้นดินแตกกิ่งเป็น 2 แฉก (dichotomous branching) ที่ส่วนของลำต้นเหนือพื้นดินมีระยางค์เล็กๆ (appcndage) ยื่นออกมาเห็นได้ทั่วไปสปอโรไฟต์ที่เจริญต้นที่จะสร้างอับสปอร์ที่มีรูปร่างเป็น 3 พูที่ซอกของระยางค์บนลำต้นเหนือพื้นดิน อับสปอร์สร้างสปอร์ชนิดเดียวแกมีโทไฟต์มีขนาดเล็ก สีน้ำตาลไม่มีคลอโรฟิลล์ รูปร่างเป็นแท่งทรงกระบอกแตกแขนงได้ 

3. ดิวิชันไลโคไฟตา(Division Lycophyta)

   สปอโรไฟต์ของพืชดิวิชันนี้มีราก ลำต้น และใบครบทุกส่วนมีลักษณะเป็นไม้เนื้ออ่อนที่มีขนาดไม่ใหญ่มากนัก พวกที่เจริญอยู่บนพื้นดินอาจมีลำต้นตั้งตรงหรือทอดนอน บางชนิดอาศัยเกาะบนต้นไม้อื่น ลำต้นแตกกิ่งเป็น 2แฉก ใบมีขนาดเล็ก เป็นใบแบบไมโครฟิลล์ (microphyll) คือเป็นใบที่มีเส้นใบเพียงเส้นเดียว สปอโรไฟต์ที่เจริญเต็มที่แล้วจะสร้างอับสปอร์บนใบที่มักมีรูปร่างและขนาดแตกต่างไปจากใบที่พบทั่วไปเรียกใบชนิดนี้ว่า สปอโรฟิลล์ (sporophyll) ซึ่งจะมาเรียงซ้อนกันแน่นอยู่ที่ปลายกิ่งเป็นโครงสร้างที่เรียกว่าสโตรบิลัส (strobilus) หรือโคน (cone) พืชในดิวิชันนี้มีทั้งที่สร้างสปอร์ชนิดเดียวและ2 ชนิด ตัวอย่างที่รู้จักกันดีได้แก่Lycopldium และ Selaginella 
Lycopldium รู้จักในชื่อไทยว่า ช้องนางคลี่สร้อยสุกรม สามร้อยยอด และหางสิงห์เป็นต้น ที่พบในปัจจุบันมีประมาณ 200 ชนิด ใบในขนาดเท่า ๆ กันเรียงตัวเป็นเกลียวโดยรอบลำต้นและกิ่งเป็นพืชที่สร้างสปอร์ชนิดเดียว แกมีโทไฟต์มีขนาดเล็กบางชนิดมีคลอโรฟิลล์เจริญอยู่บนพื้นดิน บางชนิดไม่มีคลอโรฟิลล์เจริญอยู่ใต้ดิน

4. ดิวิชันสฟีโนไฟตา (Division Sphenophyta)

 ดิวิชันสฟีโนไฟตา(Division Sphenophyta) พืชที่มีท่อลำเลียงในดิวิชันนี้มีเพียงวงศ์เดียว คือ Equisetaceae แกมีโตไฟต์มีขนาดเล็กเจริญอยู่ใต้ดิน สปอร์โรไฟต์มีขนาดใหญ่ อายุยืน มีซิลิกา ลำต้นเป็นข้อปล้องชัดเจนปล้องเป็นร่องและสัน ข้อมีใบแบบไมโครฟิลล์อยู่รอบข้อเรียงแบบ whorl เป็น homosporous plant โดยสปอร์แรงเจียมเจริญอยู่บนโครงสร้างที่เรียกว่าสปอร์แรงจิโอฟอร์(sporangiophore)

5. ดิวิชันเทอโรไฟตา (Division Pterophyta)

พืชดิวิชันนี้มีชื่อทั่วไปว่าเฟิร์น (fern) มีจำนวนมากที่สุดในบรรดาพโรไฟต์ของเฟิร์นมีราก ลำต้นและใบเจริญดีเฟิร์นส่วนใหญ่มีลำต้นใต้ดิน ใบของเฟิร์นเรียกว่า ฟรอนด์ (frond) เป็นส่วนที่เห็นเด่นชัด มีขนาดใหญ่เป็นใบแบบเมกะฟิลล์ (megaphyll) มีรูปร่างลักษณะเป็นหลายแบบ มีทั้งที่เป็นใบเดี่ยว ( simple leaf )และใบประกอบ ( compound leaf ) ใบอ่อนของเฟิร์นมีลักษณะพิเศษคือจะม้วนเป็นวง (circinate venantion) สปอโรไฟต์ที่เจริญเต็มที่จะสร้างอับสปอร์ซึ่งมารวมกลุ่มอยู่ที่ด้านได้ใบ แต่ละกลุ่มของอับสปอร์เรียกว่า ซอรัส (sorus)เฟิร์นส่วนใหญ่สร้างสปอร์ชนิดเดียว ยกเว้นเฟิร์นบางชนิดที่อยู่ในน้ำและที่ชื้นแฉะ ได้แก่ จอกหูหนู แหนแดง และผักแว่นมีการสร้างสปอร์ 2 ชนิด 
   แกมีโทไฟต์ของเฟิร์นที่สร้างสปอร์ชนิดเดียวมีลักษณะเป็นแผ่นแบนบางสีเขียว (มีคลอโรฟิลล์) ด้านล่างมีไรซอยด์ส่วนใหญ่มักมีรูปร่างคล้ายรูปหัวใจ ( prothallus )

6. ดิวิชันโคนิเฟอโรไฟตา (Division Coniferophyta)

   เป็นจิมโนสเปิร์มที่มีจำนวนมากที่สุดมีหลายสกุลด้วยกัน ที่รู้จักกันดีคือ Pinus ได้แก่ สนสองใบและสนสามใบ เป็นต้น สปอร์โรไฟต์ของ Pinus มีลักษณะเป็นไม้ยืนต้นขนาดค่อนข้างใหญ่และแตกกิ่งก้านสาขาจำนวนมาก ใบมีขนาดเล็ก รูปร่างคล้ายเข็ม อยู่รวมกันเป็นกลุ่มสปอร์โรไฟต์ที่เจริญเต็มที่จะสร้างโคนเพศผู้ที่มีขนาดเล็กและโคนเพศเมียที่มีขนาดใหญ่บนต้นเดียวกัน

7. ดิวิชันไซแคโดไฟตา (Division Cycadophyta)

พืชดิวิชันนี้มีอยู่ประมาณ 60 ชนิดตัวอย่างที่รู้จักกันดีคือ พวกปรง (Cycas) สปอร์โรไฟต์มีลำต้นอวบเตี้ย และมักไม่แตกแขนง มีใบเป็นใบประกอบแบบขนนกขนาดใหญ่เกิดเป็นกระจุกที่บริเวณยอดของลำต้น ใบย่อยมีรูปร่างเรียวยาว และแข็งสปอร์โรไฟต์ที่เจริญเต็มที่จะสร้างโคนเพศผู้และโคนเพศเมีย แยกตัวกัน

8. ดิวิชันกิงโกไฟตา (Division Ginkophyta)

   ปัจจุบันมีเพียงชนิดเดียวคือ Ginkgo biloba หรือแปะก๊วยเป็นพืชที่ขึ้นอยู่ในเขตอบอุ่น เช่น ในประเทศจีนสปอโรไฟต์มีลักษณะเป็นไม้ยืนต้นขนาดสูงใหญ่ แตกกิ่งก้านสาขาเป็นจำนวนมากใบมีรูปร่างคล้ายพัด สปอโรไฟต์ที่เจริญเติบโตเต็มที่จะสร้างโคนเพศผู้และโคนเพศเมียแยกต้นกัน

และดิวิชันสุดท้าย....

9. ดิวิชันอแนโทไฟตา (Division Anthophyta

แบ่งออกได้เป็น2 คลาส คือ 

1.คลาสไดคอทีเลโดเนส (Class Dicotyledones) ได้แก่พืชใบเลี้ยงคู่ทั้งหมด มีอยู่ประมาณ 170,000 ชนิดลักษณะทั่วไปคือ มีใบเลี้ยง 2 ใบ เส้นใบเป็นร่างแหรากเป็นระบบรากแก้ว และส่วนประกอบของดอก (เช่น กลีบเลี้ยง กลีบดอก) มีจำนวนเป็น 4– 5 หรือ ทวีคูณของ 4 – 5 
2.คลาสมอโนคอทีเลโดเนส (Class Monocotyledones) ได้แก่ พืชใบเลี้ยงเดี่ยวทั้งหมดมีอยู่ประมาณ 60,000 ชนิด ลักษณะทั่วไป คือ มีใบเลี้ยงใบเดียว ใบมีเส้นใบเรียงตัวแบบขนานรากเป็นระบบรากฝอย ส่วนประกอบของดอกมีจำนวนเป็น 3 หรือทวีคูณของ3

แหล่งที่มา : http://www.snr.ac.th/m4html/w4html/plantae.htm