แล้วก็ต่ออีกรอบ..

     การศึกษาชีววิทยาก็เหมือนๆกับวิทยาศาตร์สาขาอื่นๆ  คือ  จะต้องประกอบด้วยกระบวนการศึกษา [ Process ]  และความรู้ [ Knowledge ]

     * กระบวนการศึกษา  มี  4 ขั้นตอน  ดังนี้

1. การกำหนดปัญหา  การกำหนดปัญหาที่ดีจะต้องสอดคล้องกับข้อเท็จจริง  และเป็นปัญหาที่มีความเป็นไปได้ในการหาคำตอบ  ไม่กว้างจนเกินไป  ซึ่งจะได้ปัญหามาจากการใช้ทักษะการสังเกต  โดยใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5  ใช้เครื่องมือในการวัด  ซึ่งจะทำให้ได้ข้อมูลทั้งเชิงคุณภาพและปริมาณ  ที่สำคัญคือข้อมูลจากการสังเกตจะต้องไม่ใส่ความคิดเห็นส่วนตัวลงไป

แอลเบิร์ต ไอน์สไตน์  ยังเคยกล่าวไว้ว่า " การแก้ปัญหาย่อมสำคัญกว่าการแก้ปัญหา "

2. การตั้งสมมุติฐาน  สมมติฐาน [ Hypothesis ] เป็นการคาดคะเนคำตอบของไว้ล่วงหน้าซึ่งอาจจะถูกหรือไม่หรือไม่ก็ได้  สมมุติฐานจะเป็นแนวทางในการหาคำตอบ  ดังนั้น สมมุติฐานที่ดีจะต้องมีหลักการดังนี้

     2.1 สอดคล้องกับปัญหาและข้อเท็จจริง  ในแต่ละปัญหาจึงสามารถตั้งสมมุติฐานได้หลายข้อ

     2.2 ควรมีการกำหนดตัวแปรให้ชัดเจน  ตัวแปรในทางวิทยาศาสตร์มี 3 ตัวแปรคือ

        - ตัวแปรต้นหรือตัวแปรอิสระ  [ Independent variable ]  คือ ปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเกิดผลหรือเหตุการณ์นั้นๆ

        - ตัวแปรตาม  [ Dependent variable ]  คือ ผลที่เกิดจากตัวแปรต้น

        - ตัวแปรควบคุม  [ Control variable ]  คือ ปัจจัยที่จะมีผลต่อตัวแปรตามเช่นเดียวกับตัวแปรต้น  แต่เราไม่การศึกษาในขณะนั้น  จึงต้องควบคุมให้เหมือนกัน

     2.3 สมมุติฐานต้องเขียนด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย  และเป็นประโยคบอกบอกเล่า  เช่น  " ถ้า.......แล้ว......."

     2.4 ควรชี้แนะแนวทางในการหาคำตอบ

3. การตรวจสอบสมมุติฐาน  เริ่มจาก 

     3.1 ออกแบบการทดลอง  โดยต้องมีการกำหนดกลุ่มทดลอง [ Experimantal group ]  และกลุ่มควบคุม [ Control group ]  โดยกลุ่มทดลองจะได้รับตัวแปรต้น ในขณะที่กลุ่มควบคุมจะไม่ได้รับ  แต่ทั้ง 2 กลุ่มจะต้องได้ตัวแปรควบคุมเหมือนกัน

     3.2 ดำเนินการทอดลอง

     3.3 เก็บรวบรวมข้อมูลจากการทดลอง

4. การแปลความหมายข้อมูลและสรุปผล  เพื่อให้ได้คำตอบของปัญหาอย่างแท้จริง 

* ความรู้  เป็นผลลัพธ์ที่ได้จากกระบวนการศึกษาที่กล่าวมา  ได้แก่

     1. ข้อเท็จจริง [ fact ]  คือ ปรากฏการณ์ หรือสิ่งใดๆ ที่เป็นอยู่จริงไม่เปลี่ยนแปลง  ได้จากการสังเกตโดยตรง

เช่น  พระอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออกและตกทางทิศตะวันตก    

     2. ข้อมูล [ Data ]  คือ ข้อเท็จจริงที่รวบรวมได้  ส่วนใหญ่มาจากการทดลอง

     3. ทฤษฎี [ Theory ]  คือ คำอธิบาย  หรือความคิดเห็นที่ได้มาจากสมมุติฐานและผ่านการตรวจสอบหลายครั้ง  สามารถใช้อ้างอิงได้  แต่ก็สามารถเปลี่ยนแปลงเมื่อได้รับข้อเท็จจริงเพิ่มขึ้น

     4. กฎ [ Law ]  คือ  ความจริงที่เน้นในด้านความสัมพันธ์ระหว่างเหตุผลกับผล  ซึ่งอาจเขียนสมการแทนได้

เช่น  กฎการถ่ายทอดพันธุกรรมของเมนเดล 

ต่อๆ  ครับ

วิชาชีววิทยา  เป็นวิทยาศาสตร์ชีวภาพ [ Biologocal Science ]  ถ้าฟิสิกส์จะเป็นวิทยาศาสตร์กายภาพ  

     สาขาของวิชาชีววิทยา เช่น

Acarology  เกี่ยวกับเห็บไร

Anatomy  เกี่ยวกับโครงสร้างของสิ่งมีชีวิต ( กายวิภาคศาสตร์ )

Biochemistry  เกี่ยวกับชีวโมเลกุล ( ชีวเคมี )

Botany  เกี่ยวกับพืช ( พฤษศาสตร์ )

Cytology  เกี่ยวกับเซลล์

Ecology  เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม ( นิเวศวิทยา )

Entomology  เกี่ยวกับแมลง  ( กีฏวิทยา )

Embryology  เกี่ยวกับตัวอ่อนของสิ่งมีชีวิต  ( คัพวิทยา )

Evolution  เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสิ่งมีชีวิตตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน  ( วิวัฒนาการ )

Genetics  เกี่ยวกับการถ่ายทอดกรรมพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต  ( พันธุศาสตร์ )

Histology  เกี่ยวกับเนื้อเยื่อ

Helminthology  เกี่ยวกับหนอนและพยาธิ

Ichthyology  เกี่ยวกับปลา

Malacology  เกี่ยวกับหอย

Mammalogy  เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม

Microbiology  เกี่ยวกับจุลินทรีย์  สาขาย่อย ก็เช่น

- Bacteriology  เกี่ยวกับแบคทีเรีย

- Virology  เกี่ยวกับไวรัส

- Protozoology  เกี่ยวกับโปรโตชัว   ฯลฯ

Morphology  เกี่ยวกับรูปร่างของสิ่งมีชีวิต

Nutrition  เกี่ยวกับสารอาหาร  ( โภชนาการ )

Ornithology  เกี่ยวกับนก  ( ปักษิณวิทยา )

Paleontology  เกี่ยวกับซากโบราณ  ( บรรพชีวินวิทยา )

Parasitology  เกี่ยวกับปรสิต  ( ปรสิตวิทยา )

Physiology  เกี่ยวกับกลไกและหน้าที่ของอวัยวะต่างๆในร่างกาย  ( สรีรวิทยา )

Taxonomy  เกี่ยวกับการจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิต  ( อนุกรมวิธาน )

Zoology  เกี่ยวกับสัตว์  ( สัตววิทยา )

Biotechnology  เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ความรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตเพื่อประโยชน์ต่างๆ  ( เทคโนโลยีชีวภาพ )