ว่าด้วยมารยาทของผู้โดยสารบนเครื่องบิน หลายคนอาจจะรู้สึกรำคาญคนอื่นๆ อยู่ไม่มากก็น้อย แต่รู้มั้ยครับว่าพฤติกรรมบางอย่างของเราเองนั่นแหละ ที่อาจจะทำให้คนอื่นรำคาญโดยไม่รู้ตัวเช่นกัน เรามาป้องกันการเป็นมนุษย์ลุง มนุษย์ป้าบนเครื่องบิน ด้วยการเป็นผู้โดยสารมารยาทดีกันเถอะครับ

1. สัมภาระขึ้นเครื่อง อย่าให้มันใหญ่มากนัก

ตามกฎของสายการบินพาณิชย์ทั่วไปแล้ว มักจะกำหนดกฎเกณฑ์ของกระเป๋าที่ถือขึ้นเครื่องได้แบบ 1+1 ครับ คือกระเป๋าส่วนตัว 1 ใบ (เช่นกระเป๋าถือผู้หญิง กระเป๋าสะพายเฉียงๆ ใบไม่ใหญ่มาก หรือกระเป๋าโน้ตบุ๊ค) บวกกับสัมภาระอีก 1 ใบ (เช่นกระเป๋าลาก, เป้สะพายหลัง, กระเป๋าใบใหญ่) โดยทั้งสองใบต้องมีขนาดไม่เกินตามที่สายการบินกำหนด และมีน้ำหนักรวมกันไม่เกิน 7 กิโลกรัม ที่เค้ากำหนดขนาดไว้เนี่ย เพราะเค้าคำนวนแล้วครับ ว่าถ้าผู้โดยสารทุกคนถือขึ้นมาไม่เกินตามที่กำหนด ทุกคนก็จะมีที่ให้ใส่กระเป๋าได้เพียงพอบนเครื่องบิน ส่วนเรื่องน้ำหนักก็เพื่อความปลอดภัยของพวกเราเองทั้งนั้น เพราะเราต้องใส่กระเป๋าไว้ในช่องเก็บเหนือศีรษะ เวลามีเหตุฉุกเฉิน หรือเวลาเปิดที่เก็บ แล้วกระเป๋าร่วงลงมา หัวจะได้ไม่แตก คอจะได้ไม่หักครับ

ดังนั้น อย่าถือขึ้นมาเกินกำหนดเลย แม้ว่าหลายๆ สายการบินจะไม่ได้มาชั่งน้ำหนักกระเป๋าของท่านๆ ทุกใบก็ตาม เพราะนอกจากจะเป็นการเอาเปรียบคนอื่นแล้ว กระเป๋าของเราอาจเป็นตัวการทำให้คนอื่นบาดเจ็บด้วยครับ

2. ยกกระเป๋าด้วยตัวเอง

พึงระลึกไว้เลย การยกกระเป๋าส่วนตัวของเราขึ้นไปเก็บบนช่องเก็บเหนือศีรษะ เป็นหน้าที่ของเราครับ ไม่ใช่ของแอร์โฮสเตส โดยเฉพาะผู้ชายแข็งแรงดีหลายๆ คน ถือกระเป๋าจากในเมือง มาถึงสนามบิน ลากมาขึ้นเครื่องได้ ไม่มีปัญหา พอมาถึงที่นั่ง เกิดกล้ามเนื้ออ่อนล้า ไปสั่งหรือไปใช้งานให้แอร์ฯ ยกกระเป๋าไปเก็บให้ซะงั้น คือ มันไม่ใช่หน้าที่เค้าเลยครับ มันเป็นหน้าที่คุณ แอร์โฮสเตสไม่กี่คน ต่อผู้โดยสารหลายร้อยคน ถ้าต้องมายกกระเป๋าให้ทุกคน กระดูกหลังคงพังตั้งแต่ยังไม่ต้องออกบินครับ จำไว้เลยนะ ยกกระเป๋าเป็นหน้าที่ของเราครับ

ส่วนใครที่ความสูงไม่ถึง หรือยกไม่ไหวจริงๆ ให้ขอความช่วยเหลือจากผู้โดยสารใกล้เคียงหรือขอความช่วยเหลือจากแอร์โฮสเตสได้ครับ แต่ถ้ากระเป๋าใครหนักมากๆ เกินที่จะยกขึ้นไปเก็บ อันนี้ให้กลับไปอ่านข้อ 1 นะครับ ต้องสำรวจตัวเราเองก่อนเลย อย่าเอาเปรียบคนอื่นครับ

3. มองด้านหลังสักนิด ก่อนเก็บกระเป๋า

ตอนขึ้นเครื่องนี่แหละครับ ที่เป็นจังหวะที่เราต้องยกกระเป๋าขึ้นไปเก็บเมื่อเดินมาถึงแถวที่นั่งของตัวเอง แต่ก่อนยก แนะนำให้ชำเลืองมองด้านหลังเราสักหน่อยครับ ถ้ามีผู้โดยสารจะเดินเลยแถวเราไป เปิดทางให้เขาเดินก่อนเถอะ อย่าให้การยกของไปเก็บของเราขวางทางเดินจนกระทบต่อแถว boarding ผู้โดยสารครับ คุณอาจจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เครื่อง delay โดยไม่รู้ตัวก็ได้นะ (แล้วคุณก็จะมาด่าสายการบินทีหลัง ว่าทำไมเครื่องถึง delay)

4. อย่าเอนเบาะตอนกินข้าว

เป็นความผิดพลาดที่เกิดขึ้นได้ง่ายมากครับ เพราะเมื่อเครื่องขึ้นไปแล้วเราก็จะปรับเอนเบาะเพื่อให้นั่งสบาย จากนั้นเมื่อถึงเวลาเสิร์ฟอาหาร เราก็มักจะลืมไปว่าเบาะที่เราปรับเอนไปนั้น ทำให้ผู้โดยสารแถวหลังเรากินข้าวไม่สะดวก จะก้มลงมากิน หัวก็ชนเบาะเรา ดังนั้น ปรับเบาะขึ้นทุกครั้งเมื่อเสิร์ฟอาหารนะครับ

5. อย่าวางถาดอาหารบนพื้น

ผมเข้าใจนะ ถาดอาหารนี่เป็นของที่เกะกะมากเมื่อเรากินเสร็จและแอร์ฯ ก็ไม่มาเก็บซะที จะลุกไปห้องน้ำก็ไม่ถนัด จะขยับตัวก็ติดโต๊ะไปหมด แอร์โฮสเตสเองก็ไม่ได้อยากให้มันเกะกะเรานานหรอกครับ เขาก็อยากเก็บอยากเคลียร์ให้เร็วไม่แพ้กัน แต่สิ่งที่ไม่เหมาะไม่ควรคือการวางถาดอาหารบนพื้นเครื่องบินครับ นอกจากมันจะกีดขวางทางเดิน (และทางออกฉุกเฉิน) แล้ว แอร์ฯ ที่มาเก็บถาดจะไม่รื่นรมย์กับการต้องก้มไปดมรองเท้า เพื่อเก็บถาดอาหารบนพื้นอย่างแน่นอน ใจเขาใจเรานะครับ

6. คาดเข็มขัดทุกครั้งที่นั่ง

จริงๆ นี่ไม่เกี่ยวกับมารยาทหรอกครับ แต่เกี่ยวกับความปลอดภัยของคุณเอง อยากให้ทำเป็นนิสัยครับว่านั่งแล้วให้คาดเข็มขัดทันที เรามักจะเห็นข่าวเครื่องบินตกหลุมอากาศแรงๆ จนตัวผู้โดยสารลอยขึ้นไปกระแทกแผงด้านบนจนแตกทั้งแผงและหัวคน ที่ถึงแม้โอกาสจะน้อย แต่เราก็คงไม่อยากเห็นหนึ่งในนั้นแหละเนอะ

7. ห้องน้ำมีน้อย อย่าใช้นาน

ห้องน้ำบนเครื่องบิน ในชั้น Economy โดยเฉลี่ยแล้วจะมี 1 ห้องต่อผู้โดยสารประมาณ 28-30 คนครับ ดังนั้น อย่าใช้นานราวกับอยู่บ้าน เผื่อให้คนอื่นได้ใช้บ้าง รักษาความสะอาด และที่สำคัญคืออย่าทิ้งขยะลงไปในส้วม เพราะถ้ามันตันเนี่ย ห้องน้ำห้องนั้นต้องถูกปิดไปตลอดไฟลต์ครับ

8. อย่าถีบเบาะ!

จากผลสำรวจผู้โดยสารเครื่องบินในสหรัฐฯ การถีบเบาะครองแชมป์พฤติกรรมน่ารำคาญบนเครื่องบินมาโดยตลอดครับ อย่าถีบ อย่าเตะเบาะ รวมถึงอีกหนึ่งกรณีที่หลายคนไม่รู้ตัว คือการเล่นเกมบนหน้าจอสัมผัสที่อยู่ติดหลังเก้าอี้ ถ้าระดมกดด้วยความรุนแรงก็สร้างความรำคาญให้คนข้างหน้าไม่น้อยเลยล่ะครับ

9. อย่าเปิดหน้าต่างอยู่คนเดียว

หลายเที่ยวบินที่ต้องเดินทางผ่านเขตเวลาที่แตกต่างกัน โดยด้านนอกอาจจะสว่างจ้า แต่ในเครื่องบินถูกปรับสภาพแสงไว้เพื่อให้ผู้โดยสารนอนพักผ่อน ปิดไฟมืดสนิท หน้าต่างปิดสนิททุกบาน อย่านะครับ อย่าเปิดหน้าต่างอยู่ช่องเดียวของเครื่องบิน เพราะคุณจะทำให้ผู้โดยสารอีกนับร้อยคนเกลียดมากครับ ผมเคยเจอมาแล้ว ไฟลต์ขากลับจากยุโรป ในขณะที่เคบินกำลังมืดดี ทุกคนกำลังหลับสบาย มนุษย์ป้า (คนไทยเสียด้วย) นอนไม่หลับแล้วเกิดอยากมองท้องฟ้ามั้งครับ เปิดช่องเดียวสว่างทั้งลำ น่าสรรเสริญมากครับ

10. อย่าเปลี่ยนที่นั่งด้วยตัวเอง

เที่ยวบินโล่งๆ บางทีเราก็อยากไปนั่งคนเดียวของแถว แล้วเหยียดตัวนอนบนเก้าอี้ 3 ตัวรวดใช่มั้ยครับ … สามารถทำได้นะครับ แต่ควรบอกลูกเรือเสียก่อน ว่าเราจะย้ายที่นั่งครับ (โดยทั่วไปลูกเรือก็จะอนุญาตแหละครับ ถ้าไม่ได้มีการย้ายข้ามโซนไกลๆ เช่น จากกลางลำ ไปท้ายลำ) รู้หรือไม่ว่า ทุกเที่ยวบินนักบินต้องดูเรื่องของการกระจายน้ำหนักผู้โดยสารบนเครื่องบิน เพื่อให้เครื่องบินเกิดความสมดุลด้วย การย้ายที่นั่งด้วยตัวเอง (ตั้งแต่ยังไม่เริมบิน) เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง

ผมยังคงแนะนำว่า ก่อนเดินทางควรเลือกที่นั่งของเราให้เรียบร้อยครับ เพื่อให้มั่นใจว่าเราได้นั่งที่เราอยากนั่งจริงๆ และยังได้ที่นั่งที่ดีบนเครื่องบินแบบนั้นๆ อีกด้วย

11. ขอบคุณ และ ขอโทษ

นี่มันมารยาททางสังคมครับ ไม่ใช่แค่บนเครื่องบิน แต่ที่ต้องพูดถึง เพราะการโดยสารด้วยเครื่องบิน เรามักจะใช้พื้นที่ร่วมกับคนอื่นๆ อย่างใกล้ชิดกว่าปกติ ทั้งการนั่งติดกันแบบไม่รู้จักกันมาก่อน เป็นเวลานานๆ หรือการรับการบริการต่างๆ ตลอดหลายชั่วโมง แค่คำพูดขอบคุณ หรือขอโทษเล็กๆ น้อยๆ ก็ทำให้อีกฝ่ายรู้สึกดีอย่างไม่น่าเชื่อนะ

12. ใช้หูฟังทุกครั้งที่ดูหนัง/ฟังเพลง

ใช้หูฟังทุกครั้งที่ดูหนัง ฟังเพลงผ่านอุปกรณ์ส่วนตัวครับ ไม่ว่าจะเป็นไอพอด ไอโฟน ไอแพด แท็บเล็ตดูหนัง ดูซีรีย์ต่างๆ ไม่ต้องเผื่อแผ่คนอื่น บางทีเราอาจจะคิดว่าเราได้ยินอยู่คนเดียว ซึ่งไม่จริงเลยครับ ใช้หูฟังเถอะ จะได้ไม่รบกวนคนอื่นนะ

13. อย่ารีบลุกตอนเครื่องยังไม่จอดสนิท

หลายคนรีบครับ พอถึงที่หมาย เครื่องบินเข้ามาเทียบอาคารยังไม่ทันจอดสนิท ไฟรัดเข็มขัดยังไม่ทันดับ ก็รีบปลดเข็มขัดลุกขึ้นมาหยิบของกันแล้ว อย่าทำเลยครับ มันไม่ได้ช่วยให้คุณลงจากเครื่องเร็วขึ้นเลยแม้แต่นิดเดียว (แถมยังดูเป็นตัวตลกอีกด้วย) แต่ที่สำคัญคือ มันอาจจะเป็นอันตราย เพราะตอนที่เครื่องบินยังจอดไม่สนิท เมื่อกัปตันเบรกเพื่อจอด คุณอาจจะเป็นคนเดียวในเครื่องที่ล้มหัวทิ่ม ทีนี้ก็จะไม่มีใครสงสารเลยนะ