โครงการวิจัยในชั้นเรียนเพื่อขอรับทุนสนับสนุนจากโครงการพัฒนาครู

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

1. 3.    ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้เน้นย้ำถึงเหตุผลและความจำเป็นของการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ว่าเป็นการศึกษาที่มุ่งหวังให้ผู้เรียน ได้เรียนรู้วิทยาศาสตร์ที่เน้นการเชื่อมโยงความรู้กับกระบวนการ มีทักษะสำคัญในการค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการในการสืบเสาะหาความรู้ และการแก้ปัญหาที่หลากหลาย ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ทุกขั้นตอนมีการทำกิจกรรมด้วยการลงมือปฏิบัติจริงอย่างหลากหลาย เหมาะสมกับระดับชั้น

 แม้ว่าวิทยาศาสตร์จะมีความจำเป็นและความสำคัญมากเพียงไรก็ตามแต่เป้าหมายในการจัดการศึกษายังขัดแย้งกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน  โดยจากการศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาเกี่ยวกับการเรียนการสอนวิชาวิทยาศาสตร์พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ที่ผ่านมาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3โรงเรียนเวียงแก่นวิทยาคม ปีการศึกษา 2557 มีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าเกณฑ์ที่โรงเรียนกำหนดไว้ร้อยละ70 มีคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 61.15 จะเห็นได้ว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ ยังไม่เป็นที่น่าพอใจดังนั้นจึงควรพัฒนาและแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วนต่อไปและเมื่อพิจารณาคะแนนเฉลี่ยของหน่วยการเรียนรู้ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3โรงเรียนเวียงแก่นวิทยาคม ปีการศึกษา 2557 พบว่ามีคะแนนเฉลี่ยของบางหน่วยการเรียนรู้ที่มีคะแนนเฉลี่ยที่ค่อนข้างต่ำ โดยเฉพาะหน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ในปีการศึกษา 2557 มีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าหน่วยการเรียนรู้อื่นและมีแนวโน้มลดลง ซึ่งแสดงให้เห็นว่าหน่วยการเรียนรู้ดังกล่าวต้องได้รับการแก้ไขเป็นอันดับแรก  ทั้งนี้ในฐานะครูผู้สอนได้วิเคราะห์ถึงสาเหตุของปัญหาดังกล่าว พบว่านักเรียนมีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ไม่ดี ไม่ใฝ่รู้และขาดทักษะในการศึกษาค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง ไม่สามารถแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ สื่อการเรียนการสอนยังไม่หลากหลาย ไม่สนองความต้องการของนักเรียน ทำให้นักเรียนไม่สนใจ สื่อการเรียนการสอนที่ใช้ในการพัฒนาทักษะการปฏิบัติงานของนักเรียนยังไม่ส่งผลให้นักเรียนเกิดความรู้อย่างถาวร จนสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ยังไม่เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ และเครื่องมือการวัดผลและประเมินผลยังไม่ชัดเจน

                ครูผู้สอนได้ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าวข้างต้นและได้แสวงหาแนวทางในการพัฒนาปรับปรุงการจัดกระบวนการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เพื่อจะช่วยให้นักเรียนได้มีความรู้ทางวิทยาศาสตร์และทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตระหนักถึงคุณค่าของวิทยาศาสตร์ และเห็นประโยชน์ในการนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้ วิธีหนึ่งคือการพัฒนานวัตกรรมหรือนำวิธีการใหม่ ๆ มาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อมุ่งพัฒนาและเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้และแก้ไขข้อบกพร่องของนักเรียนจึงเป็นสิ่งที่ควรส่งเสริมเป็นอย่างมาก  เพราะการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในปัจจุบันจะแตกต่างจากในอดีตที่ครูเป็น ผู้บอก ครูเป็นศูนย์กลางของกิจกรรมการเรียนการสอน แต่บทบาทของครูจะเปลี่ยนไปกลายเป็น ผู้คอยชี้แนะให้ความช่วยเหลือให้นักเรียนทุกคนได้รับการพัฒนาไปตามความรู้ความสามารถของตนเอง  การใช้นวัตกรรมและวิธีการใหม่ๆที่เหมาะสมจะช่วยให้ครูผู้สอนสามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ  ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาความรู้ความสามารถได้อย่างเต็มศักยภาพ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ก็เป็นนวัตกรรมหนึ่งซึ่งเป็นชุดของสื่อประสม  การใช้สื่อการสอนตั้งแต่สองชนิดนั้นไปร่วมกันเพื่อให้ผู้เรียนได้รับความรู้ตามที่ต้องการ  สื่อที่นำมาใช้ร่วมกันนั้นจะช่วยเสริมประสบการณ์ซึ่งกันและกัน  ตามลำดับชั้นที่จัดเอาไว้ และชุดกิจกรรมการเรียนรู้มีความสำคัญในการช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียนรู้ของนักเรียน เพราะสื่อประสมที่ได้จัดไว้ในระบบเป็นการเปลี่ยนแปลงกิจกรรมและช่วยรักษาระดับความสนใจของผู้เรียนตลอดเวลาและเปิดโอกาสให้นักเรียนศึกษาด้วยตนเอง ทำให้มีทักษะในการแสวงหาความรู้พิจารณาข้อมูล ฝึกความรับผิดชอบและการตัดสินใจ

จากสาเหตุและปัญหาที่พบดังกล่าวครูผู้สอนจึงได้จัดทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้นต่อไป

1. 4.    วัตถุประสงค์ของการวิจัย

                   1.  เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ      

วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์มาตรฐาน  80/80 

                2. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

                3. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนระหว่างที่ได้รับการจัดการเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 กับนักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนรู้แบบปกติ

                4. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ  วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

1. 5.    สมมติฐานของการวิจัย

                 นักเรียนที่เรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน

1. 6.    ขอบเขตของการวิจัย
   1. ประชากร  นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่  3 โรงเรียนเวียงแก่นวิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36  ภาคเรียนที่  1  ปีการศึกษา 2558 จำนวน 120  คน
   2. กลุ่มตัวอย่าง  นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่  3/3 โรงเรียนเวียงแก่นวิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 36  ภาคเรียนที่  1 ปีการศึกษา 2559 จำนวน 41 คน    กลุ่มตัวอย่างได้มาโดยการสุ่มแบบเกาะกลุ่ม(Cluster sampling)โดยใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยสุ่ม(Sampling Unit) จำนวน 1 ห้องเรียน จากห้องเรียนทั้งหมด 3 ห้องเรียน
   3. ตัวแปรที่ศึกษาในการวิจัยครั้งนี้

3.1  ตัวแปรอิสระ ได้แก่  การเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ       วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

3.2  ตัวแปรตาม ได้แก่  ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3           

1. ระยะเวลาที่ใช้ชุดฝึกทักษะการสังเกต    ระยะเวลาในการศึกษา คือ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 ในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 รวมจำนวน 18 ชั่วโมง
2. เครื่องมือที่ใช้รวบรวมข้อมูล  ได้แก่  ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษา  ปีที่ 3 , แผนการจัดการเรียนรู้ประกอบชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง แรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ    วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 , แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง แรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
3. เนื้อหาสาระ  ความเร่งและผลของแรงลัพธ์, แรงกิริยาและแรงปฏิกิริยา, แรงเสียดทาน, แรงพยุง, โมเมนต์ของแรง, การเคลื่อนที่แบบต่างๆของวัตถุ

1. 7.    ข้อตกลงเบื้องต้น

         การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้นี้จะต้องให้นักเรียนได้ปฏิบัติจริงตามขั้นตอนที่กำหนด    

1. 8.    คำจำกัดความที่ใช้ในการวิจัย
   1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หมายถึง ชุดสื่อการเรียนการสอนที่สร้างขึ้นเพื่อใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้โดยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ประกอบด้วย ชื่อชุดกิจกรรมการเรียนรู้  คำนำ  สารบัญ  คำชี้แจง  ลำดับขั้นการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ สาระสำคัญ  ตัวชี้วัด จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรเนื้อหา บัตรกิจกรรม แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน - หลังเรียน เฉลยบัตรกิจกรรม บรรณานุกรม         2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หมายถึง  คะแนนจากการทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังจากเรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ซึ่งผู้ศึกษาได้สร้างขึ้นเป็นแบบทดสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ  .                                                                                                                                        

1. 9.     ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ได้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องแรงกับการเคลื่อนที่ของวัตถุ วิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษา  ปีที่ 3 ที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับผู้เรียน                                                                                             2. นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ที่สูงขึ้น

1. 10.    ระยะเวลาในการดำเนินการวิจัย

2 เดือน 

ตั้งแต่  มิถุนายน ถึง  กรกฎาคม 2558

1. 11.    วิธีดำเนินการวิจัย

1)      สร้างชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยแบ่งเป็น 6 หน่วย ดังนี้

หน่วยที่ 1 ความเร่งและผลของแรงลัพธ์

หน่วยที่ 2 แรงปฏิกิริยาและแรงปฏิกิริยา

หน่วยที่ 3 แรงเสียดทาน

หน่วยที่ 4 แรงพยุง

หน่วยที่ 5 โมเมนต์ของแรง

หน่วยที่ 6 การเคลื่อนที่แบบต่างๆของวัตถุ

ในแต่ละชุดกิจกรรมการเรียนรู้ประกอบด้วย ชื่อชุดกิจกรรมการเรียนรู้  คำนำ  สารบัญ  คำชี้แจง  ลำดับขั้นการเรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ สาระสำคัญ  ตัวชี้วัด จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรเนื้อหา บัตรกิจกรรม แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน - หลังเรียน เฉลยบัตรกิจกรรม บรรณานุกรม  

2)      ให้ผู้เชี่ยวชาญประเมินตรวจสอบความถูกต้องเหมาะสมของเนื้อหาสาระ กิจกรรมในชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และตรวจสอบเครื่องมือวัด แล้วรวบรวมผลการตรวจสอบเชิงเนื้อหาเพื่อการปรับปรุงเบื้องต้น

3)      นำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ไปทดลองกับนักเรียน กลุ่มเล็ก10 คน เพื่อหา ประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยใช้สูตรหาประสิทธิภาพ E₁  / E₂

            สำหรับการหาประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยใช้สูตร

            E₁  / E₂ได้กำหนดเกณฑ์ไว้เป็น 80/80

                 E₁     คือ (คะแนนเฉลี่ยระหว่างการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้/คะแนนเต็ม) คูณ 100

                  E₂    คือ (คะแนนเฉลี่ยหลังการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้/คะแนนเต็ม) คูณ 100

4)      จัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ในรายวิชาที่จะนำเอาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ไปใช้ในกระบวนการเรียนการสอน รวมทั้งสิ้น 18 ชั่วโมง

5)      นำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผ่านการหาประสิทธิภาพแล้วไปใช้สอนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 จำนวน 1 ห้อง โดยใช้แบบการทดลอง O₁  x O₂ ซึ่งเป็นการทดลองใช้กลุ่มตัวอย่างเดียวมีการวัดผล 2 ครั้ง คือ ก่อนและหลังการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้

6)      .ประเมินความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้

7)      รวบรวมข้อมูลจากการวัดก่อนและหลังการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้

8)      การวิเคราะห์ข้อมูลและสถิติที่ใช้ทดสอบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยก่อนและหลังการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยใช้สถิติ t-test

1. 12.    เอกสารอ้างอิง

สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.  หลักสูตรแกนกลาง          การศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551.  กรุงเทพฯ : ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย,     2551.                                                                                                                       บุญเกื้อ  ควรหาเวช. นวัตกรรมการศึกษา. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ : ศูนย์หนังสือ  จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย,            2550.                                                                                                                                 บุญชม  ศรีสะอาด.  การวิจัยเบื้องต้น.  กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น์, 2552.                                                  ยุทธ  ไกยวรรณ์.  พื้นฐานการวิจัย.  กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น, 2552.                                                      โรม  วงศ์ประเสริฐ.  เทคนิคการจัดการเรียนรู้และพัฒนาผู้เรียนด้วยกิจกรรม.  กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์, 2552.   

1. 13.    งบประมาณ

ลงชื่อ ..........................................................

                (นายสุริยา  บุดดี)

วันที่ 25 มีนาคม 2558