กรรณิกา์ร์

"… กรรณิการ์   ก้านสีแดงสด                คิดผ้าแสดติดขลิบนาง 

                                         เห็นเนื้อเรื่อโรงราง                            ห่มสองบ่าอ่าโนเน่ …"

วรรณคดี :   กาพย์ห่อโคลง  “ นิราศธารโศก ” 

ผู้ประพันธ์ :   เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ (เจ้าฟ้ากุ้ง)

ชื่อพฤกษศาสตร์    :   Nyctanthes arbor – tristis 

ชื่อสามัญ              :   Night Jasmine 

ชื่อวงศ์           :   Verbenaceae   

         กรรณิการ์เป็นพุ่มไม้ขนาดเล็ก   สูงประมาณ ๑ - ๒ เมตร   ใบสากคาย   ขอบใบเป็นจักตื้น ๆ และใบออกทิศทางตรงข้ามกัน     ดอกสีขาว   ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง   ลักษณะคล้ายดอกมะลิ   แต่มีขนาดกลีบแคบกว่า   ปลายกลีบมี ๒ แฉก   ขนาดไม่เท่ากัน   โคนกลีบติดกันเป็นหลอดสีส้มสด   ดอกบานส่งกลิ่นหอมในเวลากลางคืน   และจะร่วงในเช้าวันรุ่งขึ้น 
         ผลมีลักษณะกลมแบน   ขณะอ่อนมีสีเขียว   เมื่อแก่เป็นสีดำ 
         การขยายพันธุ์   ใช้ตอนกิ่ง 
         ทางด้านสมุนไพร   เปลือกให้น้ำฝาด   เปลือกชั้นในเมื่อผสมกับปูนขาวจะให้สีแดง   ดอกมีน้ำมันหอมระเหยที่กลั่นได้   เช่นเดียวกับมะลิ   ส่วนของดอกที่เป็นหลอด   สกัดเป็นสีย้อมผ้าไหม   ใบใช้แก้ไข้และโรคปวดตามข้อ   น้ำคั้นจากใบใช้เป็นยาระบาย   และเป็นยาขมเจริญอาหาร