ประเพณีปลูกบ้านใหม่ ชาวพื้นเมือง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นิยมปลูกบ้านหรือเรือนหมู่ คือผู้หญิงที่แต่งงานกันแล้วก็ปลูกเรือนรวมอยู่ในบ้านเดียวกัน ประเพณีการปลูกบ้านไม่ว่าจะเป็นเรือนหด หรือบ้านอยู่อาศัยธรรมดานั้น จะต้องหาฤกษ์หายามเสียก่อน คือ เมื่อได้กำหนดแน่นอนแล้ว ก็ไปบอกญาติพี่น้องให้มาช่วยกันปลูกเรือนหรือปลูกบ้านให้
               อนึ่งการปลูกบ้านและขึ้นบ้านใหม่นิยมปลูกกันในเดือนข้างขึ้นและให้เป็นเดือนคู่ คือต้องเป็นระยะที่ออกพรรษาแล้วจึงจะอยู่เย็นเป็นสุข การทำบุญข้างแรมจะทำอะไรก็ไม่ค่อยเจริญ เช่น ทำการค้าขายไม่ค่อยจะขึ้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูเข้าพรรษา เขาถือว่าเป็นกาลกิณีผู้อยู่จะอยู่ไม่เป็นสุข ปกติโดยทั่ว ๆ ไปถือเอาระยะเดือน 6 เป็นเดือนที่นิยมปลูกกัน
               การจัดหาเสาปลูกบ้าน ก็ให้ต้องตามโฉลกของเสา มีการไหว้วานกันตัดเสา เครื่องปลูกสร้างทุกสิ่งทุกอย่างต้องเตรียมไว้ให้พร้อมเสร็จ การปลูกก็ต้องทำตามพิธีคือเริ่มแต่เอาเสาขึ้นจนสามารถเข้าไปอยู่อาศัยได้ การปลูกบ้านใช้วิธีลงแขก ชาวบ้านทั้งหมู่บ้านได้มาช่วยกันอย่างพร้อมเพรียงกัน