บทสรุปของความแตกแยก...แก้ได้ด้วยธรรมะ  

                 จากบทละครนอกทั้ง ๖ เรื่องจะสามารถสรุปได้ถึงปัจจัยที่ทำให้ครอบครัวแตกแยก  คือ เกิดจากการเลือกคู่ครอง  อิทธิพลของเครือญาติ และประเด็นหลักที่ทำให้ครอบครัวในบทละครนอกทั้ง ๖ เรื่อง แตกแยก คือ เรื่องของกิเลสความหม่นหมองภายในใจของมนุษย์ และวิถีทางที่จะขจัดปัจจัยเหล่านี้ออกไป คือ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ช่วยดับความอิจฉา และใช้สติเพื่อพิจารณาความของผู้นำหรือผู้เป็นพ่อมิใช้ขลาดและหูเบาจนทำให้สามารถครองครอบครัวคงอยู่ได้ให้มั่นคง เช่น ฆราวาสธรรม ๔   คือ

                                               สัจจะ ความจริง  คือ ซื่อสัตย์ต่อกัน

                                              .ทมะ ฝึกตน คือ รู้จักควบคุมจิตใจ แก้ไขข้อบกพร่องขัดแย้ง

                                           .  ขันติ  อดทน คือ มีจิตใจเข้มแข็งหนักแน่น ไม่วู่วาม ทนต่อความล่วงล้ำก้ำเกินกัน

                                               จาคะ เสียสละ คือ มีน้ำใจ สามารถเสียสละความสุขสำราญ ความพอใจส่วนตนเพื่อคู่ครองได้

                     เรื่องของการเลือกคู่ครองที่เหมาะสม ตามหลัก สมชีวิธรรม ๔ ประการ

                                              สมสัทธา มีศรัทธาสมกัน  เคารพนับถือลัทธิศาสนาเดียวกัน สนใจอย่างเดียวกัน

                                              สมสีลา มีศีลสมกัน มีความประพฤติศีลธรรม จรรยา มารยาท และพื้นฐานการอบรม พอเหมาะและสอดคล้องกัน

                                              สมจาคา  มีจาคะสมกัน มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ใจกว้างเสียสละ ไม่ขัดแย้งบีบคั้น

                                             สมปัญญา  มีปัญญาสมกัน รู้เหตุรู้ผล เข้าใจกัน อย่างน้อยพูดกันรู้เรื่อง

                         ปัจจัยของความแตกแยกในครอบครัวของบทละครนอกเป็นภาพสะท้อนปัญหาครอบครัวในชีวิตจริงได้อย่างสมบูรณ์ ดังนั้นแล้วบทละครนอกทั้ง ๖ เรื่องก็มิใช่แค่เพียงเรื่องสนุกที่ให้ความขบขัน แต่ให้ข้อคิดในสภาพครอบครัวที่แตกแยก ให้เห็นถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดขึ้น  ปัญหาพร้อมทั้งผลที่ตามมา ถึงแม้ในบทละครนอกจะจบแบบมีความสุขแต่ในชีวิตจริงเมื่อเรารู้ถึงปัจจัยก็ควรจะตระหนักและใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาข้างต้นในการปฏิบัติ