ปฏิทินสุริยคติไทย
ปฏิทินสุริยคติไทย คือปฏิทินอย่างเป็นทางการของประเทศไทยในปัจจุบัน เป็นระบบปฏิทินสุริยคติอ้างวันเดือนปีตรงตามปฏิทินเกรกอเรียนที่มีจำนวนวัน 365 หรือ 366 วันในแต่ละปี โดยปรับเปลี่ยนจากปฏิทินจันทรคติไทยเดิมเมื่อ พ.ศ. 2431 (จุลศักราช 1240) ในสมัยรัชกาลที่ 5 ชื่อเดือนในภาษาไทยทั้งสิบสองในปฏิทินตั้งชื่อโดยกรมพระยาเทววงศ์วโรปการ
ในปฏิทินไทยจะมีการแสดงปีปฏิทินสุริยคติไทยเป็นหลักแสดงในรูปแบบปีพุทธศักราช และในหลายปฏิทินมักจะมีการแสดงวันพระ วันข้างขึ้น ข้างแรม ปีจีน และคริสต์ศักราชควบคู่กันไป ในปฏิทินปัจจุบัน ระยะห่างระหว่างปีคริสต์ศักราชกับปีพุทธศักราชจะต่างกัน 543 ปี (ซึ่งปี พ.ศ. 2543 จะตรงกับปี ค.ศ. 2000 พอดี)
ในปฏิทินสุรยคติไทยใช้จำนวนเดือน 12 เดือน ตามปฏิทินเกรกอเรียน โดยจำนวนวันในแต่ละเดือนได้อ้างอิงตามเช่นเดียวกันโดยในแต่ละเดือนจะมีจำนวนวันตั้งแต่ปี 28-31 วัน ชื่อเดือนทรงตั้งโดยกรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ โดยทรงใช้ตำราจักรราศี ซึ่งแสดงการโคจรของดาวเคราะห์รอบดวงอาทิตย์ในหนึ่งปีตามวิชาโหราศาสตร์ โดยทรงนำคำสองคำมาสมาสกัน คำต้นเป็นชื่อราศีที่ปรากฏในช่วงเวลานั้นรวมกับคำว่า "อาคม" หรือ "อายน" ที่หมายถึง "การมาถึง" โดยได้ระบุวันอย่างชัดเจนโดยคำว่า "คม" สำหรับเดือนที่มี 31 วัน และคำว่า "ยน" สำหรับเดือนที่มี 30 วัน ยกเว้นเดือนกุมภาพันธ์ที่มี 28 หรือ 29 วัน ถ้าเป็นปีอธิกสุรทิน
ชื่อไทย (อักษรย่อ) |
คำอ่าน |
รากศัพท์ |
ความหมาย |
มกราคม (ม.ค.) |
มะ-กะ-รา-คม หรือ มก-กะ-รา-คม |
มกร + อาคม |
การมาถึงของราศีมังกร |
กุมภาพันธ์ (ก.พ.) |
กุม-พา-พัน |
กุมภ + อาพันธ์ |
การมาถึงของราศีกุมภ์ |
มีนาคม (มี.ค.) |
มี-นา-คม |
มีน + อาคม |
การมาถึงของราศีมีน |
เมษายน (เม.ย.) |
เม-สา-ยน |
มษ + อายน |
การมาถึงของราศีเมษ |
พฤษภาคม (พ.ค.) |
พรึด-สะ-พา-คม |
พฤษภ + อาคม |
การมาถึงของราศีพฤษภ |
มิถุนายน (มิ.ย.) |
มิ-ถุ-นา-ยน |
มิถุน + อายน |
การมาถึงของราศีมิถุน |
กรกฎาคม (ก.ค.) |
กะ-ระ-กะ-ดา-คม |
กรกฎ + อาคม |
การมาถึงของราศีกรกฎ |
สิงหาคม (ส.ค.) |
สิง-หา-คม |
สิงห + อาคม |
การมาถึงของราศีสิงห์ |
กันยายน (ก.ย.) |
กัน-ยา-ยน |
กันย + อาคม |
การมาถึงของราศีกันย์ |
ตุลาคม (ต.ค.) |
ตุ-ลา-คม |
ตุล + อาคม |
การมาถึงของราศีตุล |
พฤศจิกายน (พ.ย.) |
พรึด-สะ-จิ-กา-ยน |
พฤศจิก + อายน |
การมาถึงของราศีพิจิก |
ธันวาคม (ธ.ค.) |
ทัน-วา-คม |
ธนู + อาคม |
การมาถึงของราศีธนู |