ชาติไทยเริ่มมีประวัติเป็นหลักฐานชัดเจน     เมื่อไทยได้ตั้งอาณาจักรขึ้น   ณ   ดินแดนสุวรรณภูมิ      และมีนครหลวงอยู่ที่เมืองสุโขทัย     หลักฐานการตั้งอาณาจักรนี้ได้ปรากฎในศิลาจารึกวัดมหาธาตุ    และศิลาจารึกวัดศรีชุมหลักที่  2  ว่า      มีพ่อเมืองไทย  2  คน  ชื่อพ่อขุนบางกลาวหาว  เจ้าเมืองบางยาง  กับพ่อขุนผาเมือง  เจ้าเมืองราด  บุตรของพ่อขุนศรีนาวนำถมเจ้าเมืองสุโขทัย   ซึ่งขณะนั้นเป็นประเทศราชของขอม  พ่อเมืองทั้งสองนี้ได้รวมกำลังกันยกทัพมาตีสุโขทัย    ซึ่งมีผู้ปกครองเมืองเรียกว่า  “ขอมสมาดโขลญลำพง”  รักษาอยู่  เมื่อตีได้เมืองสุโขทัยแล้ว  พ่อขุนผาเมืองได้อภิเษกให้พ่อขุนบางกลาวหาวเป็นเจ้าเมืองครองกรุงสุโขทัย  มีนามตามอย่างที่ขอมเคยตั้งนามเจ้าเมืองสุโขทัยแต่ก่อนว่า  “ศรีอินทรปตินทราทิตย์”  แต่เรียกในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงว่า   “ขุนศรีอินทราทิตย์”  นับว่ากรุงสุโขทัยเป็นศูนย์กลางการปกครองและมีเอกราชโดยสมบูรณ์เมื่อประมาณ  พ.ศ.  1800

               พ่อขุนศรีอินทราทิตย์   มีมเหสีชื่อนางเสือง    และมีพระราชโอรสด้วยกัน  3  พระองค์     องค์ใหญ่สิ้นพระชนม์ตั้งแต่ยังเยาว์  องค์กลางมีนามว่า “บานเมือง”  และองค์เล็กมีนามว่า “พระรามคำแหง”  เมื่อพ่อขุนศรีอินทราทิตย์เสด็จสวรรคตแล้ว   พ่อขุนบานเมืองได้ขึ้นครองราชย์ต่อมา    พ่อขุนบานเมืองได้ทรงตั้งพระรามคำแหงเป็นมหาอุปราชไปครองเมืองชะเลียง    พ่อขุนบานเมืองได้ครองราชย์อยู่จนถึงราว  พ.ศ. 1822  ก็สวรรคต   พระรามคำแหงพระอนุชาจึงได้รับราชสมบัติขึ้นครองกรุงสุโขทัยสืบต่อมา

ลำดับกษัตริย์ที่ครองกรุงสุโขทัย

                          1. พ่อขุนศรีอินทราทิตย์                                      6. พระมหาธรรมราชาที่  1 (ลิไท)

                          2. พ่อขุนบานเมือง                                              7. พระมหาธรรมราชาที่  2

                          3. พระขุนรามราช (รามคำแหง)                          8. พระมหาธรรมราชาที่  3  (ไสลือไท)

                          4. พระยาเลอไท                                                  9. พระมหาธรรมราชาที่  4  (บรมปาล)

                           5. พระยางัวนำถม

อนึ่ง   *คำว่า “พระร่วง”  น่าจะหมายถึง    พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ที่ครองกรุงสุโขทัย  เพราะไม่มีหลักฐานแสดงว่ากษัตริย์องค์หนึ่งองค์ใดมีพระนามว่าพระร่วงอย่างแน่ชัด*

ที่มาของเนื้อหา :
ประวัติวรรณคดี 1  ( ท 031 ) ของ  อ.เปลื้อง  ณ  นคร / อ.ปราณี  บุญชุ่ม : หน้า 10 - 11 : สำนักพิมพ์อักษรเจริญทัศน์